توقیف حقوق در قانون اجرای احکام مدنی

تا حالا شده بابت بدهی یا حکمی که دادگاه صادر کرده، نگران توقیف حقوق و مزایای ماهیانه تون باشید؟ یا شاید به عنوان کارفرما درگیر ابلاغیه توقیف حقوق کارمندتون شده اید و نمی دونید چطور باید باهاش کنار بیایید؟ توقیف حقوق طبق ماده 96 قانون اجرای احکام مدنی یکی از اون مسائلیه که خیلی ها رو درگیر می کنه و دونستن جزئیاتش برای همه، از کارمند و بازنشسته گرفته تا کارفرما و طلبکار، حسابی به درد می خوره. این قانون اومده تا هم حقوق طلبکار رو تضمین کنه و هم اجازه نده زندگی بدهکار به کل مختل بشه. خلاصه اینکه، قوانین سفت و سختی داره که اگر ندونید، ممکنه سر و کارتون به مشکلات جدی بیفته.

داستان از این قراره که وقتی یک نفر بدهکار میشه و دادگاه هم حکم پرداخت بدهی رو صادر می کنه، اگر بدهکار به قول معروف زیر بار نره و خودش بدهیش رو نده، طلبکار می تونه از طریق اجرای احکام، دست روی اموال بدهکار بذاره. یکی از مهمترین و البته رایج ترین این اموال، همین حقوق و مزایای ماهانه یا پاداش و عیدی هستش. شاید فکر کنید همه حقوق رو میشه توقیف کرد، اما اینطور نیست! قانون برای حمایت از زندگی حداقل فرد بدهکار، یه سری محدودیت هایی گذاشته که حسابی مهمه. برای همین، شناخت ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی، نه فقط برای حقوقدان ها، بلکه برای هر کسی که ممکنه درگیر این موضوع بشه، حیاتیه.

مبنای قانونی توقیف حقوق: متن ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی و تبصره های آن

وقتی صحبت از توقیف حقوق میشه، پای یکی از مهمترین مواد قانون اجرای احکام مدنی به وسط میاد: ماده ۹۶. این ماده مثل یه خط قرمز عمل می کنه و مشخص می کنه که چقدر از حقوق یه نفر رو میشه توقیف کرد. بیاین با هم متن این ماده و تبصره هاش رو بخونیم تا ببینیم قانون دقیقاً چی میگه.

متن کامل ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی (با اصلاحات سال ۱۳۹۴)

از حقوق و مزایای کارکنان سازمان ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت و شرکت های دولتی و شهرداری ها و بانک ها و شرکت ها و بنگاه های خصوصی و نظائر آن درصورتی که دارای زن یا فرزند باشند، ربع و الا ثلث توقیف می شود.

تبصره ۱: توقیف و کسر یک چهارم حقوق بازنشستگی یا وظیفه افراد موضوع این ماده جایز است مشروط بر این که دین مربوط به شخص بازنشسته یا وظیفه بگیر باشد.

تبصره ۲ (اصلاحی ۱۳۹۴/۱۱/۱۲): حقوق و مزایای نظامیانی که در جنگ هستند و مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی توقیف نمی شود.

همونطور که می بینید، قانونگذار با این ماده یه حصار امنیتی دور حداقل معیشت مردم کشیده. یعنی چی؟ یعنی نمیشه به خاطر بدهی، کل زندگی یه نفر رو ازش گرفت و اجازه داد از گرسنگی بمیره. در واقع هدف این قانون یه جور تعادله؛ هم بدهکار یه راهی برای زندگی داشته باشه، هم طلبکار بتونه به حقش برسه.

فلسفه تصویب ماده ۹۶: حمایت از حداقل معیشت محکوم علیه

حالا چرا این قانون اصلا تصویب شده؟ راستش را بخواهید، فلسفه پشت ماده ۹۶ خیلی انسانیه. تصورش رو بکنید، اگر قرار باشه به خاطر یک بدهی، کل حقوق یه کارمند یا بازنشسته توقیف بشه، دیگه اون فرد چطور می تونه هزینه های اولیه زندگیش رو تأمین کنه؟ چطور می تونه اجاره خونه بده، غذا بخره یا بچه هاش رو مدرسه بفرسته؟

قانونگذار ما با تصویب این ماده، خواسته یک حداقل حمایتی رو برای افرادی که به دلایل مختلف دچار محکومیت مالی شدن، ایجاد کنه. این حمایت باعث میشه که حتی با وجود بدهی، افراد بتونن به زندگی عادی خودشون ادامه بدن و دچار مشکلات حادتری نشن. یعنی از یه طرف عدالت اجرا میشه و طلبکار به حقش می رسه، از طرف دیگه یه نفر بی پناه و سرگردان نمی مونه. این قانون در واقع نشون میده که حتی در اجرای عدالت هم، جنبه های انسانی و اجتماعی نباید فراموش بشن.

شرح و تفسیر جامع ماده ۹۶: ابعاد مختلف توقیف حقوق

حالا که متن ماده ۹۶ رو خوندیم و فهمیدیم هدفش چیه، بیاید یه نگاه عمیق تر به جزئیاتش بندازیم. این ماده نکات ریز و درشت زیادی داره که دونستن شون برای همه کسانی که سر و کارشون به این موضوع می افته، از نون شب هم واجب تره.

مشمولین ماده ۹۶: چه کسانی تحت پوشش این قانون قرار می گیرند؟

شاید فکر کنید این قانون فقط شامل کارمندای دولتی میشه، اما ماده ۹۶ خیلی گسترده تر از این حرفاست. این ماده تقریبا همه کسانی رو که حقوق و مزایای ثابتی دریافت می کنن، شامل میشه. بیایید ببینیم دقیقا چه کسانی مشمول این ماده میشن:

• کارکنان دولت و وابسته به دولت: این گروه شامل کارمندای رسمی، پیمانی، قراردادی و حتی شرکتی میشه که توی وزارتخونه ها، سازمان های دولتی، دانشگاه ها و کلا هر جایی که به دولت وابسته باشه کار می کنن.
• کارکنان شهرداری ها، بانک ها و شرکت های خصوصی: بله، درست شنیدید! چه شما توی یه بانک بزرگ کار کنید، چه یه کارمند ساده توی شهرداری باشید و چه توی یه شرکت خصوصی فعالیت کنید، حقوق و مزایای شما هم تحت پوشش این ماده قرار می گیره. یعنی فرقی نمی کنه دولتی هستید یا خصوصی، قانون از شما حمایت می کنه.
• شامل کارکنان زن و مرد: این قانون اصلاً به جنسیت کاری نداره. چه آقا باشید چه خانم، حقوق شما طبق همین ماده توقیف میشه و حمایت های اون هم برای هر دو گروه یکسانه.

پس اگه حقوق بگیر هستید، فرقی نمی کنه کجا کار می کنید یا جنسیت تون چیه، این قانون شما رو در بر می گیره و حق توقیف حقوق تون رو محدود می کنه. این یعنی یه نفس راحت برای خیلی ها که نگران از دست دادن تمام حقوق شون بودن.

میزان توقیف حقوق: ربع یا ثلث؟ (با ارائه مثال)

مهمترین بخش ماده ۹۶ همینجاست که میگه چقدر از حقوق شما قابل توقیفه. این بخش یه شرط مهم داره: «داشتن زن یا فرزند». بیاین فرق بین ربع (یک چهارم) و ثلث (یک سوم) رو با مثال های ساده بررسی کنیم:

• اگر زن یا فرزند داشته باشید: اگه شما متأهل هستید یا فرزند دارید (فرقی نمی کنه که این فرزند صغیر باشه یا کبیر، فقط باید تحت تکفل شما باشه یا شما مسئول پرداخت نفقه اون باشید)، فقط یک چهارم (ربع) حقوق و مزایای شما قابل توقیفه.

  مثال: فرض کنید شما ماهانه ۱۰ میلیون تومان حقوق می گیرید و زن و فرزند دارید. در این صورت، فقط ۲.۵ میلیون تومان از حقوق شما قابل توقیفه و ۷.۵ میلیون تومان دیگه برای خودتون باقی می مونه.

• اگر زن یا فرزند نداشته باشید: اگه مجرد هستید یا همسر و فرزند تحت تکفل ندارید، یک سوم (ثلث) حقوق و مزایای شما قابل توقیفه.

  مثال: اگه شما همان ۱۰ میلیون تومان حقوق رو بگیرید و مجرد باشید، تقریباً ۳.۳ میلیون تومان از حقوق شما توقیف میشه و حدود ۶.۷ میلیون تومان براتون می مونه.

نکته کلیدی و متمایز کننده: مبنای محاسبه ربع و ثلث: آیا از کل دریافتی است یا پس از کسر کسورات قانونی (مالیات، بیمه، صندوق بازنشستگی)؟

اینجاست که یه سوال خیلی مهم پیش میاد: این ربع یا ثلث رو از چه مبلغی باید حساب کنیم؟ از کل پولی که توی فیش حقوقی نوشته شده یا از پولی که بعد از کسر مالیات، بیمه و بقیه کسورات قانونی دست مون رو می گیره؟

طبق رویه قضایی و نظر بیشتر حقوقدان ها، این «حقوق و مزایا»یی که ماده ۹۶ میگه، مبلغی هست که بعد از کسر کسورات قانونی و اجباری مثل مالیات و حق بیمه (نه کسورات اختیاری مثل اقساط وام های بانکی) از حقوق خالص فرد باقی می مونه. یعنی اول باید اون کسورات اجباری کم بشه، بعد از مبلغ باقیمانده، ربع یا ثلث توقیف میشه.

چرا؟ چون کسوراتی مثل مالیات یا حق بیمه، جزو تعهدات قانونی و الزامی شما هستن و قبل از اینکه حقوق به دست شما برسه، باید ازش کم بشن. بنابراین، پولی که واقعاً شما دریافت می کنید (بعد از کسورات قانونی)، مبنای محاسبه توقیف قرار می گیره.

مثلاً اگه حقوق ناخالص شما ۱۰ میلیون تومانه و ۲ میلیون تومانش بابت بیمه و مالیات کم میشه، حقوق خالص شما ۸ میلیون تومان میشه. حالا اگه زن و فرزند داشته باشید، ربع این ۸ میلیون تومان (یعنی ۲ میلیون تومان) توقیف میشه، نه ربع ۱۰ میلیون تومان. این نکته خیلی مهمه و خیلی ها ازش بی خبرن!

توقیف حقوق و مزایای بازنشستگی و وظیفه

بازنشسته ها و اونایی که حقوق وظیفه (مثل مستمری بازماندگان) می گیرن هم شامل ماده ۹۶ میشن، ولی با یه سری محدودیت های خاص. تبصره ۱ ماده ۹۶ به طور واضح این مورد رو مشخص کرده:

• میزان توقیف: فقط یک چهارم (ربع) حقوق بازنشستگی یا وظیفه قابل توقیفه. اینجا دیگه بحث ربع و ثلث مطرح نیست و همیشه ربع توقیف میشه، چه فرد بازنشسته زن و فرزند داشته باشه و چه نداشته باشه.
• شرط مهم: یه شرط خیلی مهم هم داره! این شرط اینه که «دین مربوط به شخص بازنشسته یا وظیفه بگیر باشد». یعنی اگه مثلاً فرزند بازنشسته بدهکار باشه و بخواهند از حقوق بازنشستگی پدرش کسر کنند، این کار مجاز نیست. فقط بدهی هایی که خود بازنشسته یا وظیفه بگیر بوجود آورده، می تونه از حقوقش توقیف بشه.

این بخش هم نشون میده که قانونگذار برای حمایت از قشر بازنشسته و وظیفه بگیر، که معمولاً درآمد ثابت و محدودتری دارن، یه نگاه ویژه داشته و محدودیت های بیشتری برای توقیف حقوق شون در نظر گرفته.

موارد استثناء از توقیف: چه حقوق و مزایایی قابل توقیف نیستند؟

مثل هر قانونی، ماده ۹۶ هم استثنائاتی داره. یعنی یه سری از حقوق و مزایا هستند که اصلاً قابل توقیف نیستن و کسی حق نداره دست بهشون بزنه. تبصره ۲ این ماده به این استثنائات اشاره کرده:

• حقوق و مزایای نظامیان در جنگ: این مورد کاملاً منطقیه. وقتی یه نظامی جونش رو کف دستش گرفته و داره برای دفاع از کشور می جنگه، اصلاً انصاف نیست که بابت بدهی های شخصیش، حقوقش رو توقیف کنن و خانواده اش رو توی مضیقه بذارن.
• مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی: این هم یه حمایت دیگه از اقشار آسیب پذیر جامعه هست. افرادی که تحت پوشش این سازمان ها هستن، معمولاً جزو دهک های پایین درآمدی به حساب میان و همین مستمری ناچیز، تنها منبع درآمد اون ها برای گذران زندگیه. پس، توقیف این مبالغ، عملاً باعث میشه که این افراد دچار فقر شدیدتر و آسیب های اجتماعی بشن. قانونگذار اینجا هم هوای آسیب پذیرترین قشر جامعه رو داشته.

این استثنائات نشون میده که قانونگذار علاوه بر حمایت از حداقل معیشت، به شرایط خاص و نیازهای حیاتی بعضی از گروه های جامعه هم توجه ویژه داشته تا هیچ کس به خاطر بدهی، کاملاً بی چیز و بی خانمان نشه.

نکات حقوقی مهم و کاربردی در اجرای ماده ۹۶ (بسیار فراتر از رقبا)

حالا که با کلیات و بخش های اصلی ماده ۹۶ آشنا شدیم، وقتشه بریم سراغ اون ریزه کاری ها و نکات حقوقی که خیلی ها ازش بی خبرن و می تونه حسابی به دردتون بخوره. این بخش ها، عملاً فرق بین یه اطلاعات معمولی و یه راهنمای جامع رو مشخص می کنه.

تمایز حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمر در توقیف

یکی از مهمترین گره ها توی بحث توقیف حقوق، فرق گذاشتن بین حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمره. این تمایز خیلی حیاتیه، چون میزان توقیف برای هر کدوم فرق می کنه.

• تعریف حقوق و مزایای مستمر: این ها اون بخش هایی از دریافتی شما هستن که هر ماه به صورت ثابت یا با نوسانات کم بهتون پرداخت میشه و جزو لاینفک قرارداد کاری یا حکم کارگزینی شماست. مثل چی؟ حقوق ثابت، فوق العاده شغل، حق جذب، فوق العاده های مربوط به سختی کار، بدی آب و هوا و مواردی از این دست. این بخش ها دقیقاً همون هایی هستن که مشمول محدودیت ربع یا ثلث ماده ۹۶ میشن.
• تعریف حقوق و مزایای غیرمستمر: این ها اون دریافتی هایی هستن که به صورت ثابت و منظم ماهانه پرداخت نمیشن و معمولاً به عملکرد، شرایط خاص یا مناسبت ها بستگی دارن. مثل چی؟ اضافه کار، پاداش، عیدی، حق مأموریت، حق بهره وری، حق تشویق، جبران خدمات در خارج از ساعات کاری و…

توضیح متمایز: کدام دسته مشمول محدودیت ۱/۴ و ۱/۳ هستند و کدام دسته به طور کامل قابل توقیف اند؟

اینجاست که قضیه جالب میشه. همونطور که بالاتر گفتیم، محدودیت ربع یا ثلث فقط برای حقوق و مزایای مستمر اعمال میشه. اما مزایای غیرمستمر، معمولاً و در اکثر موارد، به طور کامل قابل توقیف هستن!

یعنی اگه شما یه حقوق ۱۰ میلیونی دارید که ۷ میلیونش مستمر و ۳ میلیونش پاداش عملکردیه، اول از اون ۷ میلیون، ربع یا ثلث (بسته به مجرد یا متأهل بودنتون) توقیف میشه. اما اون ۳ میلیون پاداش، میتونه کلاً توقیف بشه تا بدهی شما پرداخت بشه.

این موضوع خصوصاً درباره عیدی و پاداش پایان سال خیلی مهمه. در بیشتر موارد، عیدی و پاداش جزو مزایای غیرمستمر حساب میشن و بدون رعایت محدودیت ربع و ثلث، به طور کامل توقیف میشن. البته همیشه استثنائاتی وجود داره، مثلاً اگر این عیدی یا پاداش برای تأمین حداقل معیشت ضروری باشه یا جنبه مستمر پیدا کنه، ممکنه دادگاه رویه متفاوتی در پیش بگیره، اما قاعده کلی همینه. پس اگه منتظر عیدی هستید و بدهی دارید، حواس تون باشه!

فرآیند ابلاغ و اجرای حکم توقیف حقوق

خب، حالا که فهمیدیم چی قابل توقیفه و چقدر، بیایید ببینیم این توقیف حقوق چطور عملاً اتفاق می افته و هر کسی چه وظیفه ای داره.

• نقش اجرای احکام و ابلاغ به کارفرما: وقتی دادگاه حکم قطعی به نفع طلبکار میده و پرونده به اجرای احکام فرستاده میشه، قسمت اجرا، یه نامه رسمی (اجرائیه) برای کارفرمای بدهکار (محکوم علیه) می فرسته. توی این نامه، هم مبلغ بدهی، هم شماره پرونده و هم مقدار کسر از حقوق (ربع یا ثلث) مشخص شده.
• وظایف و مسئولیت های قانونی کارفرما (کسر و واریز مبلغ): اینجا نقش کارفرما خیلی مهمه. به محض اینکه نامه اجرای احکام به دست کارفرما میرسه، اون مکلفه که از اولین حقوق ماهانه کارمند بدهکار، مبلغ مشخص شده رو کسر کنه و به حسابی که اجرای احکام اعلام کرده واریز کنه. این کار باید هر ماه تا زمان تسویه کامل بدهی ادامه پیدا کنه.
• نکته کلیدی: ضمانت اجرای عدم همکاری یا تخلف کارفرما در اجرای حکم توقیف حقوق: اینجا همونجاست که باید حسابی حواس تون رو جمع کنید! اگه کارفرما، از اجرای این حکم سر باز بزنه یا توی کسر و واریز پول کوتاهی کنه، خودش مسئول پرداخت بدهی میشه! یعنی چی؟ یعنی اگه کارفرما حقوق کارمند رو کامل پرداخت کنه و به جای کسر مبلغ واریز به حساب اجرای احکام، از دستور دادگاه سرپیچی کنه، طلبکار می تونه کارفرما رو مسئول بدونه و از خودش شکایت کنه. در این صورت، کارفرما باید از جیب خودش، بدهی کارمند رو پرداخت کنه. پس، کارفرماها باید خیلی مراقب باشن و این احکام رو جدی بگیرن.

توقیف همزمان حقوق و سایر اموال محکوم علیه

آیا اگه حقوق شما توقیف شد، دیگه کسی نمی تونه دست به بقیه اموال تون بزنه؟ اینم سوال مهمیه که جوابش رو باید بدونید:

• آیا توقیف حقوق مانع توقیف سایر اموال است؟ خیر! توقیف حقوق، به هیچ وجه مانع از توقیف بقیه اموال بدهکار (مثل ماشین، حساب بانکی، ملک و…) نمیشه. طلبکار می تونه همزمان که از حقوق شما کسر میشه، درخواست توقیف بقیه اموال شما رو هم بکنه.
• شرط توقف توقیف حقوق در صورت کافی بودن سایر اموال برای پرداخت محکوم به: اما یه نکته مهم داره. اگه اموال دیگه بدهکار به اندازه ای باشه که تمام بدهی رو پوشش بده و بتونه کاملاً طلب طلبکار رو پرداخت کنه، در این صورت توقیف حقوق متوقف میشه. یعنی دیگه نیازی نیست که هر ماه از حقوق کسر بشه. پس اگر مال دیگه ای دارید که می تونه بدهی رو صاف کنه، می تونید به اجرای احکام اعلام کنید تا توقیف حقوق متوقف بشه.

وضعیت حقوق کارکنان مستعفی، اخراجی و منتقل شده

حالا اگه یه کارمند، دیگه کارمند اون سازمان نباشه، مثلاً استعفا داده باشه یا اخراج شده باشه، تکلیف توقیف حقوق چی میشه؟

• قابلیت توقیف مطالبات باقی مانده (مانند کسور بازنشستگی) پس از قطع رابطه استخدامی: اگه کسی استعفا بده یا اخراج بشه، معمولاً یه سری مطالبات از کارفرما داره، مثل حقوق معوقه، سنوات، یا حتی اون پولی که بابت کسور بازنشستگی طی سالیان کسر شده و الان باید بهش برگرده. بله، این مطالبات هم قابل توقیف هستن و طلبکار می تونه از اجرای احکام بخواد که از این مبالغ، بدهی اش رو وصول کنه. البته محدودیت ربع و ثلث ماده ۹۶ معمولاً برای این مطالبات اعمال نمیشه، چون دیگه حقوق مستمر به حساب نمیاد.
• نحوه اعمال ماده ۹۶ در صورت انتقال کارمند بین دستگاه های مشمول: فرض کنید یه کارمند از یه اداره دولتی به یه اداره دولتی دیگه یا حتی یه شرکت خصوصی منتقل میشه. آیا حکم توقیف حقوقش باطل میشه؟ خیر. چون رابطه استخدامی قطع نشده، فقط محل کارش عوض شده. اجرای احکام، ابلاغیه جدید رو به کارفرمای جدید می فرسته و اون هم مثل کارفرمای قبلی، موظفه که از حقوق کارمند کسر و به حساب اجرای احکام واریز کنه.

بررسی توافق محکوم علیه با کارفرما برای کسر بیشتر از سقف قانونی

آیا میشه بدهکار با کارفرما توافق کنه که بیشتر از ربع یا ثلث از حقوقش کسر بشه؟ مثلاً بگه نصف حقوقم رو بردارید تا زودتر بدهیم صاف بشه؟

جواب بله هست! اگه این توافق کاملاً ارادی و با رضایت خود کارمند باشه، اشکالی نداره. ماده ۹۶ محدودیت رو برای حالتی گذاشته که دادگاه داره از طریق اجبار از حقوق کسر می کنه. اما اگه خود فرد بدهکار به کارفرماش بگه که مثلاً به جای یک چهارم، یک دوم حقوقم رو کسر کن و به حساب طلبکار واریز کن، چون این یک توافق دوجانبه و ارادی هست، خارج از شمول ماده ۹۶ قرار می گیره و معتبره.

رابطه توقیف حقوق با دعوای اعسار و تقسیط محکوم به

خیلی ها فکر می کنن اگه درخواست اعسار (یعنی ناتوانی در پرداخت یکجای بدهی) بدن یا حکم تقسیط (قسط بندی بدهی) بگیرن، دیگه حقوقشون توقیف نمیشه یا توقیف حقوق متوقف میشه. اما واقعیت چیه؟

• آیا درخواست اعسار از پرداخت محکوم به، مانع توقیف حقوق می شود؟ معمولاً خیر! درخواست اعسار، به خودی خود مانع از توقیف حقوق نمیشه. حتی اگه شما درخواست اعسار داده باشید، تا زمانی که دادگاه حکم نهایی رو صادر نکرده باشه، اجرای احکام می تونه توقیف حقوق رو ادامه بده.
• آیا حکم تقسیط محکوم به، مانع کسر ۱/۴ یا ۱/۳ از حقوق است؟ این هم معمولاً خیر! حکم تقسیط بدهی و توقیف حقوق دو موضوع مستقل هستن و معمولاً هر دو همزمان اجرا میشن. یعنی حتی اگه دادگاه بدهی شما رو قسط بندی کرده باشه، اجرای احکام همچنان می تونه ربع یا ثلث حقوق شما رو کسر کنه تا بدهی زودتر پرداخت بشه. البته در مواردی ممکنه دادگاه با توجه به شرایط خاص و اینکه میزان اقساط به اندازه کافی برای پرداخت بدهی باشه، دستور بده که صرفاً اقساط کسر شود. ولی قاعده کلی اینه که این دو مستقل از هم عمل می کنند.

اولویت ها در صورت وجود اجرائیه های متعدد برای توقیف حقوق (ماده ۱۴۸ قانون اجرای احکام مدنی)

فرض کنید شما به چند نفر بدهکارید و چند تا حکم توقیف حقوق براتون اومده. حالا اجرای احکام باید اولویت رو به کدوم بدهکار بده؟ اینجا ماده ۱۴۸ قانون اجرای احکام مدنی وارد عمل میشه و یه ترتیب مشخص رو اعلام می کنه:

ماده ۱۴۸ میگه: «در هر مورد که اجرائیه های متعدد به قسمت اجراء رسیده باشد، دادورز ( مامور اجرا) باید حق تقدم هر یک از محکوم لهم را به ترتیب زیر رعایت نماید:»

اولویت	شرح طلبکار و نوع طلب	توضیح بیشتر
۱	رهن، وثیقه، معامله شرطی یا توقیف تأمینی/اجرایی	اگر مال بدهکار (که شامل حقوق هم میشه) از قبل در رهن، وثیقه یا توقیف تأمینی/اجرایی یک طلبکار باشه، اون طلبکار نسبت به بقیه حق تقدم داره.
۲	خدمه خانه، کارگر و مستخدم (حقوق شش ماهه)	حقوق و دستمزد شش ماه آخر خدمه، کارگران و مستخدمین، در اولویت دوم قرار می گیره. این نشون دهنده حمایت از قشر کارگره.
۳	نفقه زن و اولاد صغیر (شش ماهه) و مهریه (تا ۲۰۰ هزار ریال قدیم)	نفقه معوقه زن و هزینه نگهداری اولاد صغیر برای مدت شش ماه، و مهریه تا سقف ۲۰۰ هزار ریال (که الان مبلغ ناچیزی هست و عملاً برای مهریه های سنگین کاربرد کمتری داره مگر در حالت رقابت بین طلبکاران) در اولویت سومه.
۴	بستانکاران طبقات دوم و سوم (بقیه طلب) و سایر بستانکاران	بعد از تسویه موارد بالا، باقی مانده طلب بستانکاران طبقات دوم و سوم و سپس سایر بستانکاران عادی، به ترتیب تاریخ صدور اجرائیه یا به صورت مساوی (اگر تاریخ یکسان باشد)، پرداخت می شود.

پس با این جدول، می تونید اولویت ها رو بهتر درک کنید. مثلاً اگه یه نفر هم بدهی بانکی داشته باشه و هم بدهی نفقه، اولویت با نفقه (در حدود شش ماه) خواهد بود.

توقیف حقوق در خصوص وجه الکفاله، وجه التزام و وثیقه

گاهی اوقات، بحث توقیف حقوق بابت بدهی های مالی ساده نیست و پای مسائلی مثل کفالت، التزام یا وثیقه به میان میاد.

• وجه الکفاله و وجه التزام: اگه شما کفالت فردی رو کردید یا وجه التزامی (مثلاً برای حضور در دادگاه یا انجام کاری) پذیرفتید و اون فرد یا خودتون تعهدتون رو انجام ندید، دادستان می تونه دستور بده که اون وجه الکفاله یا وجه التزام از شما گرفته بشه. در این حالت، اگر کارمند باشید، مقررات ماده ۹۶ در مورد توقیف حقوق تون اجرا میشه. یعنی بابت این مبالغ هم ربع یا ثلث حقوق شما قابل توقیفه.
• وثیقه: اما داستان وثیقه یه کم فرق داره. وقتی شما وثیقه ای (مثل سند ملک) می ذارید، این وثیقه خودش تضمین پرداخت اون مبلغه. در این موارد، معمولاً نیازی به توقیف حقوق نیست، چون دادگاه مستقیماً از محل وثیقه، وجه مورد نظر رو تأمین می کنه. مگر اینکه وثیقه کافی نباشه یا دسترسی بهش مشکل باشه. پس وجود وثیقه، عملاً اعمال مقررات ماده ۹۶ رو برای اون بدهی خاص، منتفی می کنه.

نتیجه گیری: راهنمای جامع برای فهم بهتر حقوق و تعهدات

خب، همونطور که با هم دیدیم، بحث توقیف حقوق در قانون اجرای احکام مدنی، یه موضوع پیچیده و پر از جزئیاته که دونستن شون برای همه افراد، از کارمند گرفته تا کارفرما و طلبکار، واجبه. ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی یه جور سپر حمایتیه که نمیذاره یه نفر به خاطر بدهی، همه چیزش رو از دست بده و حداقل معیشت اش رو حفظ می کنه. ما یاد گرفتیم که کی مشمول این قانونه، چقدر از حقوقش قابل توقیفه (ربع یا ثلث)، چه فرقی بین مزایای مستمر و غیرمستمر هست و عیدی و پاداش معمولاً به طور کامل توقیف میشن.

همچنین، فهمیدیم که کارفرماها چه مسئولیت سنگینی دارن و اگه کوتاهی کنن، ممکنه خودشون گرفتار بشن. حتی در مورد بازنشسته ها، نظامیان و مددجوها هم قانون حمایت های ویژه ای قائل شده. فراموش نکنید که توقیف حقوق مانع از توقیف بقیه اموال نمیشه و اگه چند تا طلبکار داشته باشید، یه اولویت بندی خاص (ماده ۱۴۸) وجود داره که دادگاه بر اساس اون عمل می کنه. با این تفاسیر، با اطلاعاتی که الان دارید، می تونید با آگاهی بیشتری با این مسائل برخورد کنید و حقوق و تعهدات خودتون رو بهتر بشناسید.

در آخر، این رو هم یادتون باشه که قوانین پیچیدگی های خودشون رو دارن و هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره. اگه با یه مورد پیچیده یا خاص روبرو شدید، حتماً از یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص کمک بگیرید تا بهترین راه حل رو پیدا کنید و دچار مشکل نشید.