نمونه درخواست صدور اجراییه چک

اگر چک بلامحل دارید و می خواهید سریع به پولتان برسید، درخواست صدور اجراییه چک بهترین راه حل قانونی و سریع است. در این فرآیند، مستقیماً از دادگاه می خواهید که دستور وصول وجه چک را صادر کند، بدون نیاز به یک دعوای حقوقی طولانی و پردردسر.

چک برگشتی، یا همان چک بلامحل، یکی از دردسرهای رایج در معاملات و کسب وکار ماست. وقتی چکی دستتان می آید و روز موعود که به بانک مراجعه می کنید، متوجه می شوید حساب صادرکننده خالی است، حسابی سردرگم می شوید که حالا باید چه کار کرد؟ آیا باید قید پولتان را بزنید؟ مسلماً نه! خوشبختانه قانون برای چنین شرایطی راهکارهایی را پیش بینی کرده که یکی از سریع ترین و کم دردسرترین آن ها، «درخواست صدور اجراییه چک» است. این روش به شما کمک می کند تا با سرعت بیشتری نسبت به سایر روش ها، پولتان را وصول کنید و از شر چک برگشتی خلاص شوید.

در این راهنمای جامع، قرار است قدم به قدم با هم ببینیم که چطور می توانید خودتان یک درخواست اجراییه چک بی عیب و نقص تنظیم کنید و برای وصول طلب تان اقدام کنید. از معرفی ماده قانونی مربوطه گرفته تا مدارک لازم، نحوه تنظیم درخواست و مراحل بعد از آن، همه چیز را با زبانی ساده و خودمانی برایتان توضیح می دهیم تا حتی اگر اطلاعات حقوقی زیادی ندارید، باز هم بتوانید کارتان را پیش ببرید. پس اگر از چک برگشتی خسته شده اید و دنبال یک راه حل عملی می گردید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

وقتی چک برگشت می خوره، تکلیف چیه؟ (روش های وصول چک بلامحل)

همه مان حتماً تجربه یا شنیده هایی از چک برگشتی داریم. پولمان را به امید یک چک دریافت کرده ایم، اما روزش که می رسد، بانک می گوید «موجودی کافی نیست!». اینجاست که انگار دنیا روی سرمان خراب می شود و می پرسیم: خب حالا چه خاکی به سرم بریزم؟ خوشبختانه این روزها برای وصول چک بلامحل، دستمان کاملاً بسته نیست و چند راهکار قانونی پیش رویمان است. هر کدام از این روش ها، پیچیدگی ها، زمان بندی و البته مزایا و معایب خاص خودش را دارد. اجازه بدهید یک مرور کوتاه بر آن ها داشته باشیم.

سه راه اصلی برای وصول چک برگشتی

1. شکایت کیفری: این روش بیشتر برای مجازات صادرکننده چک است و زمانی به کار می آید که می خواهید او را تحت فشار قرار دهید. اما خب، شرایط خاص خودش را دارد، مثلاً باید چک تاریخ داشته باشد، برای ضمانت نباشد و در مدت زمان مشخصی اقدام کنید. نکته مهم این است که هدف اصلی اینجا، مجازات است نه لزوماً وصول سریع پول.
2. دادخواست حقوقی: این راه، سنتی ترین روش وصول مطالبات است. شما یک دعوا در دادگاه مطرح می کنید و قاضی بعد از بررسی، حکم به پرداخت وجه چک و احتمالاً خسارات تأخیر تأدیه و دادرسی می دهد. اما خب، این روش معمولاً زمان بر است، ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا به نتیجه برسد و هزینه های دادرسی هم در ابتدا بالاتر است.
3. درخواست صدور اجراییه چک: و اما روشی که قرار است در این مقاله مفصل درباره اش صحبت کنیم؛ یک راه میان بر و نسبتاً سریع! این روش، به خصوص با اصلاحات جدید قانون صدور چک، مزیت های زیادی دارد که برای کسانی که عجله دارند پولشان را وصول کنند، فوق العاده است. در واقع، شما بدون نیاز به مراحل طولانی دادرسی، از دادگاه می خواهید که مستقیماً دستور اجرایی برای وصول وجه چک را صادر کند.

هدف اصلی ما از این مقاله، همین راه سوم است: یعنی آموزش کامل و کاربردی نمونه درخواست صدور اجراییه چک. می خواهیم به شما یاد بدهیم که چطور می توانید از این ابزار قانونی به بهترین شکل ممکن استفاده کنید تا از شر چک های بلامحل خلاص شوید. این راهنما قرار است مثل یک دوست دانا کنار شما باشد تا هیچ ابهامی برایتان باقی نماند و کارتان را با اطمینان خاطر پیش ببرید.

اجراییه چک چیه و چرا اصلا به درد می خوره؟ (ماده ۲۳ قانون چک)

شاید کلمه «اجراییه» کمی برایتان غریبه به نظر برسد، اما در واقع، ابزاری قدرتمند برای احقاق حق شماست. در مورد چک، اجراییه یعنی دستور مستقیم دادگاه به ضابطین قضایی برای وصول وجه چک از اموال صادرکننده. این یعنی نیازی به اثبات مجدد دین در دادگاه نیست و چون چک خودش یک سند لازم الاجرا محسوب می شود، مستقیماً وارد مرحله اجرا می شویم.

تفاوت اجراییه با دادخواست: یه سند قوی، نه یه دعوای طولانی!

حتماً می پرسید فرقش با «دادخواست» چیه؟ ببینید، وقتی شما دادخواست حقوقی می دهید، در واقع دارید از دادگاه می خواهید که بررسی کند آیا اصلاً بدهی وجود دارد یا نه. قاضی باید به حرف های شما و طرف مقابل گوش دهد، مدارک را ببیند، شهادت ها را بشنود و در نهایت، بعد از یک فرآیند طولانی، حکم صادر کند. این یعنی یک «دعوا» به معنای واقعی کلمه. اما در مورد اجراییه چک، ماجرا فرق می کند. چک خودش به نوعی یک «حکم» است که صادرکننده تعهد کرده وجه آن را پرداخت کند. وقتی برگشت می خورد، دیگر نیازی به اثبات این بدهی نیست. دادگاه فقط صحت و کامل بودن مدارک را بررسی می کند و دستور اجرا را صادر می کند. این یعنی زمان خیلی کمتری هدر می رود و شما زودتر به نتیجه می رسید.

ماده ۲۳ قانون صدور چک: برگ برنده شما برای وصول سریع

با اصلاحاتی که در سال ۱۳۹۷ در قانون صدور چک اعمال شد، ماده ۲۳ این قانون یک قابلیت جدید و بسیار کارآمد را به دارندگان چک های برگشتی صیادی بخشید. این ماده می گوید که دارنده چک (یا همان کسی که چک را در دست دارد) می تواند با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت از بانک و درخواست از دادگاه، مستقیماً تقاضای صدور اجراییه برای وصول مبلغ چک و همچنین هزینه های اجرایی را از دادگاه کند. این یعنی دیگر لازم نیست کلی منتظر بمانید تا دادگاه ماهیت دعوا را بررسی کند و حکم بدهد، بلکه فقط کافی است مدارکتان را کامل کنید و اجراییه بگیرید.

شرایط استفاده از ماده ۲۳:

1. چک صیادی باشد: این روش فقط برای چک هایی است که از طریق سامانه صیاد صادر و ثبت شده اند.
2. گواهی عدم پرداخت داشته باشید: بانک باید گواهی عدم پرداخت را صادر کرده باشد که شامل کد رهگیری چک صیادی هم می شود.
3. عدم طرح دعوای قبلی: قبل از درخواست اجراییه، نباید برای همان چک، شکایت کیفری یا دادخواست حقوقی مطرح کرده باشید. در واقع، این روش جایگزین آن دو است، نه مکملشان.

این ماده، به خصوص برای چک های جدید و صیادی، یک انقلاب به حساب می آید و فرآیند وصول را به شدت تسریع کرده است.

مزایا و معایب: چرا اجراییه چک بهترین گزینه نیست، اما اغلب سریع ترینه؟

هر روشی در قانون، نقاط قوت و ضعف خودش را دارد و اجراییه چک هم از این قاعده مستثنی نیست. مهم این است که شما با آگاهی کامل، بهترین راه را انتخاب کنید که به نفع شما باشد.

مزایای درخواست اجراییه چک:

• سرعت بالا: مهم ترین مزیت این روش، سرعت آن است. معمولاً ظرف مدت کوتاهی (گاهی چند هفته) دستور اجرایی صادر می شود و شما می توانید برای توقیف اموال بدهکار اقدام کنید.
• هزینه های اولیه کمتر: در مقایسه با دادخواست حقوقی که در ابتدا باید درصد بالایی از مبلغ چک را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنید، هزینه های اجراییه کمتر است.
• نیاز کمتر به وکیل: اگرچه در هر فرآیند حقوقی، کمک گرفتن از وکیل توصیه می شود، اما روند درخواست اجراییه چک، نسبت به یک دعوای حقوقی پیچیده، ساده تر است و افراد عادی هم با کمی راهنمایی می توانند آن را انجام دهند.
• فشار بیشتر بر بدهکار: چون دستور اجرایی مستقیماً به سمت توقیف اموال می رود، صادرکننده چک فشار بیشتری برای پرداخت حس می کند.

معایب درخواست اجراییه چک:

• عدم امکان مطالبه خسارات: این مهم ترین نکته ای است که باید به آن دقت کنید. در درخواست صدور اجراییه چک بر اساس ماده ۲۳، شما نمی توانید همزمان «خسارت تأخیر تأدیه» (سود دیرکرد)، «خسارات دادرسی» (هزینه هایی که برای دادگاه پرداخت کرده اید) و «حق الوکاله وکیل» را مطالبه کنید. این موارد باید در قالب یک دادخواست حقوقی جداگانه از دادگاه خواسته شود.
• فقط برای چک های صیادی: این روش فقط برای چک های صیادی کارآمد است و برای چک های قدیمی باید از همان روش دادخواست حقوقی استفاده کنید.

با این تفاسیر، اگر پولتان را می خواهید و خسارت تأخیر تأدیه در اولویت دوم شماست، یا می خواهید با حداقل دردسر به پولتان برسید، درخواست اجراییه چک گزینه فوق العاده ای است.

چه مدارکی برای درخواست اجراییه چک نیاز داریم؟ (شرایط و بایدها)

برای اینکه درخواست صدور اجراییه چک شما بدون هیچ مشکلی پیش برود و معطل نشوید، خیلی مهم است که از همان اول، تمام مدارک لازم را تکمیل و آماده کنید. یک کاغذبازی کوچک در این مرحله می تواند ماه ها کار شما را به تاخیر بیندازد، پس بیایید با هم ببینیم دقیقاً چه چیزهایی باید همراه داشته باشید.

شرایط خود چک: آماده سازی مدارک کلیدی

قبل از هر چیز، باید مطمئن شوید که چک شما شرایط لازم برای صدور اجراییه را دارد. اگر این شرایط مهیا نباشد، درخواست شما رد می شود و وقت و انرژی تان به هدر می رود.

1. چک بلامحل و گواهی عدم پرداخت بانک (با کد رهگیری صیادی): این مهم ترین مدرک شماست. یعنی شما به بانک مراجعه کرده اید و بانک هم به دلیل نبود موجودی یا هر دلیل دیگری، چک را برگشت زده و یک گواهی عدم پرداخت رسمی به شما داده است. این گواهی حتماً باید ممهور به مهر بانک باشد و کد رهگیری صیادی را هم داشته باشد. بدون این گواهی، درخواست شما معنی ندارد.
2. عدم طرح همزمان دعوای حقوقی یا کیفری برای همان چک: یادتان باشد که نمی توانید همزمان با درخواست اجراییه، برای همین چک در دادگاه شکایت کیفری یا دادخواست حقوقی هم مطرح کنید. این روش، یک راه مستقل است. اگر قبلاً یکی از آن روش ها را آغاز کرده اید، باید پرونده قبلی را مختومه کنید تا بتوانید از این طریق اقدام کنید.
3. اهمیت چک صیادی و ثبت سیستمی در سامانه صیاد: همانطور که قبلاً هم گفتیم، این روش عمدتاً برای چک های صیادی (آنهایی که رنگ بنفش دارند و یکتا هستند) کارایی دارد. دلیلش هم این است که اطلاعات این چک ها در سامانه صیاد ثبت شده و همه چیز شفاف است. این شفافیت، سرعت کار را بالا می برد.

مدارک مورد نیاز (خواهان): چی رو باید ببرید؟

بعد از اینکه از شرایط خود چک مطمئن شدید، نوبت به مدارکی می رسد که شما به عنوان دارنده چک (خواهان) باید ارائه دهید:

• اصل و تصویر خوانا از چک بلامحل: هم اصل چک را نیاز دارید که قاضی ببیند، و هم یک کپی واضح از آن. پس قبل از رفتن به دفاتر خدمات قضایی، حتماً از چک چند کپی با کیفیت بگیرید.
• اصل و تصویر خوانا از گواهی عدم پرداخت بانک: همان گواهی ای که بانک بابت برگشت خوردن چک به شما داده است. این هم باید هم اصلش باشد و هم یک کپی خوانا از آن. مطمئن شوید که مهر و امضای بانک را دارد و کد رهگیری صیادی هم روی آن درج شده است.
• تصویر کارت ملی خواهان (و شناسنامه): هویت شما باید مشخص باشد. یک کپی از کارت ملی (و در صورت نیاز، شناسنامه) خودتان را همراه داشته باشید.
• وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل): اگر کار را به وکیل سپرده اید، وکیل شما باید وکالت نامه رسمی و معتبر خودش را ارائه کند.
• سایر مستندات (مانند ظهرنویسی ها، در صورت لزوم): اگر چک به شما ظهرنویسی شده (یعنی پشت آن توسط فرد دیگری امضا شده و به شما منتقل شده است)، حتماً باید مدارک مربوط به این ظهرنویسی ها را هم ارائه دهید. این جزئیات کوچک می تواند در روند کار بسیار مهم باشد.

یادتان باشد، هرچه مدارک شما کامل تر و بی نقص تر باشد، کارتان سریع تر پیش می رود و کمتر به مشکل می خورید. یک مدارک ناقص، می تواند ماه ها کار شما را به تاخیر بیندازد و حسابی وقتتان را بگیرد! پس قبل از مراجعه، همه چیز را با دقت چک کنید.

با آماده کردن این مدارک، بخش بزرگی از راه را رفته اید و حالا آماده اید تا درخواست صدور اجراییه چک خودتان را تنظیم کنید و به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ببرید.

نمونه کامل درخواست صدور اجراییه چک (با جزئیات دقیق و نکته طلایی!)

حالا رسیدیم به قسمت اصلی و حیاتی کار: چگونگی تنظیم نمونه درخواست صدور اجراییه چک. این فرم در واقع سند رسمی شما برای دادگاه است و باید با دقت و وسواس زیادی پر شود. کوچک ترین اشتباه در این بخش می تواند روند کارتان را کند یا حتی متوقف کند. بیایید قسمت های مختلف این فرم را با هم بررسی کنیم.

بخش ۱: مشخصات خواهان (شما)

در این قسمت، اطلاعات کامل شما به عنوان دارنده چک و کسی که می خواهد پولش را وصول کند، وارد می شود. دقت کنید که تمام اطلاعات باید دقیق و مطابق با مدارک هویتی شما باشد.

• نام و نام خانوادگی: دقیقاً همان چیزی که در کارت ملی یا شناسنامه تان هست.
• کد ملی: ۱۰ رقم کد ملی شما.
• آدرس کامل و دقیق: آدرس محل سکونت شما (یا محل کار، در صورت تمایل) به همراه کد پستی. این آدرس برای ارسال ابلاغیه ها و نامه ها توسط دادگاه استفاده می شود، پس هرچه دقیق تر باشد، بهتر است.

بخش ۲: مشخصات خوانده (صادرکننده چک)

اینجا هم اطلاعات صادرکننده چک، یعنی کسی که بدهکار شماست، وارد می شود. باز هم دقت در اطلاعات حرف اول را می زند. اگر صادرکننده شرکت یا شخصیت حقوقی است، نام شرکت و شناسه ملی و آدرس قانونی شرکت باید وارد شود.

• نام و نام خانوادگی: نام کامل صادرکننده چک.
• کد ملی: کد ملی صادرکننده (اگر در دسترس نبود، سایر اطلاعات هویتی).
• آدرس کامل و دقیق: آدرس دقیق محل سکونت یا کار صادرکننده. این آدرس برای ابلاغ اجراییه به او بسیار مهم است و اگر آدرس اشتباه باشد، روند کار مختل می شود.

بخش ۳: مشخصات وکیل (در صورت وجود)

اگر کارتان را به وکیل سپرده اید، اطلاعات او هم در این بخش وارد می شود. نام، نام خانوادگی، شماره پروانه وکیل و آدرس دفتر او.

بخش ۴: خواسته و بهای آن (نکته حیاتی اینجاست!)

این بخش، مهم ترین و حساس ترین قسمت فرم است. در اینجا شما به دادگاه می گویید که دقیقاً چه چیزی از او می خواهید. در مورد اجراییه چک، خواسته شما باید کاملاً مشخص و محدود به وصول وجه چک باشد.

نحوه نگارش صحیح خواسته:

صدور اجرائیه نسبت به وجه یک فقره چک صیادی به شماره استعلام صیادی [شماره استعلام] و شماره [شماره سریال چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال و مطالبه مبلغ آن.

نکته طلایی و حیاتی: چرا نباید در این مرحله خسارت تأخیر تأدیه، خسارت دادرسی و حق الوکاله وکیل را بخواهید؟

دوستان عزیز، اینجا دقیقاً همان نقطه ای است که بسیاری از افراد اشتباه می کنند و کارشان به تأخیر می افتد! بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک، شما در درخواست صدور اجراییه، فقط می توانید «وجه چک» و «هزینه های اجرایی» را مطالبه کنید. یعنی چی؟ یعنی:

• خسارت تأخیر تأدیه (سود دیرکرد): این مورد در این مرحله قابل مطالبه نیست. اگر می خواهید سود دیرکرد چک را بگیرید، باید بعد از صدور اجراییه و وصول اصل وجه چک (یا حتی همزمان با آن، اما در یک دادخواست جداگانه)، یک دادخواست حقوقی جداگانه با موضوع مطالبه خسارت تأخیر تأدیه به دادگاه ارائه دهید.
• خسارات دادرسی: هزینه هایی که برای ثبت درخواست، ابطال تمبر و سایر امور دادرسی پرداخت می کنید، در این مرحله مستقیماً قابل مطالبه نیست. این موارد هم باید در همان دادخواست حقوقی جداگانه درخواست شود.
• حق الوکاله وکیل: اگر وکیل گرفته اید، هزینه وکالت هم در این مرحله قابل مطالبه نیست و باید آن را هم در یک دادخواست حقوقی جداگانه درخواست کنید.

دلیل این موضوع چیست؟ ماده ۲۳ قانون چک، یک راه سریع برای وصول اصل وجه چک است و نه مطالبه تمام خسارات جانبی. اگر در فرم اجراییه، این موارد را بنویسید، قاضی درخواست شما را رد می کند یا مجبور می شوید آن را اصلاح کنید که همین باعث از دست رفتن زمان و دوباره کاری می شود. پس، هوشمندانه عمل کنید و فقط وجه چک را بخواهید.

بخش ۵: دلایل و منضمات

در این قسمت، باید مدارکی را که برای اثبات خواسته شما لازم است، لیست کنید. اینها همان مدارکی هستند که قبلاً درباره شان صحبت کردیم.

• رونوشت چک صیادی (همان کپی خوانا از چک).
• رونوشت گواهی عدم پرداخت دارای کد رهگیری (همان کپی خوانا از گواهی برگشت چک).

بخش ۶: شرح دادخواست (متن اصلی)

در این بخش، شما باید ماجرای چک را به صورت مختصر، شیوا و حقوقی بیان کنید. هدف این است که قاضی در کوتاه ترین زمان ممکن، متوجه قضیه شود.

• بیان شیوا و مختصر ماجرا:

  مثلاً: خوانده محترم یک فقره چک صیادی به شماره … با تاریخ سررسید … و مبلغ … ریال به عهده بانک … در وجه اینجانب صادر نموده است. با مراجعه به بانک در تاریخ سررسید، متاسفانه به دلیل نبود موجودی، چک بلامحل اعلام و گواهی عدم پرداخت به شماره … و کد رهگیری … صادر گردید.

• استناد صریح به ماده ۲۳ قانون صدور چک و درخواست صدور اجراییه:

  مثلاً: لذا با عنایت به مراتب فوق و عدم پرداخت وجه چک توسط خوانده، مستنداً به ماده ۲۳ قانون صدور چک (با اصلاحات ۱۳۹۷)، تقاضای صدور اجراییه علیه خوانده نسبت به وجه چک مورد درخواست می باشد.

• درخواست توقیف اموال بدهکار همزمان با ابلاغ اجراییه (در صورت عدم انجام تعهد):

  مثلاً: ضمناً در صورت عدم انجام تعهد در ظرف مهلت مقرر قانونی، تقاضای توقیف اموال نامبرده معادل وجه چک همزمان با ابلاغ اجراییه مورد درخواست است. (این جمله اختیاری است اما توصیه می شود برای فشار بیشتر به بدهکار).

حالا یک نمونه نهایی و کامل از متنی که باید کپی و اطلاعاتش را پر کنید، برایتان می آوریم:

خواهان: (نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل و دقیق)
خوانده: (نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل و دقیق)
وکیل: (در صورت اقدام توسط وکیل: نام و نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس دفتر)
خواسته: صدور اجرائیه نسبت به وجه یک فقره چک صیادی به شماره استعلام صیادی [شماره استعلام درج شده روی گواهی عدم پرداخت] و شماره [شماره سریال چک] به مبلغ [مبلغ چک به ریال] ریال و مطالبه مبلغ آن.

دلایل و منضمات:
۱- رونوشت چک صیادی
۲- رونوشت گواهی عدم پرداخت دارای کد رهگیری

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان محل صدور چک یا محل اقامت خوانده]

احتراماً به استحضار می رساند؛
خوانده محترم اقدام به صدور یک فقره چک صیادی به شماره استعلام صیادی [شماره استعلام] و شماره [شماره سریال چک] به تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] به مبلغ [مبلغ چک به ریال] ریال به عهده بانک [نام بانک و شعبه] در وجه بنده (موکل) صادر نموده است.

متاسفانه با مراجعه به بانک در تاریخ سررسید و به علت فاقد موجودی بودن حساب بانکی صادرکننده و بلامحل گردیدن چک فوق الذکر؛ گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت] و با کد رهگیری [کد رهگیری صیادی] از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] صادر گردید.

لذا با عنایت به مراتب فوق و با توجه به اینکه خوانده محترم نیز تاکنون نسبت به ادای دین خود اقدام ننموده است، همچنین به استناد ماده ۲۳ قانون صدور چک با اصلاحات ۱۳۹۷ تقاضای صدور اجرائیه علیه خوانده نسبت به وجه چک مورد درخواست می باشد.

ضمناً در صورت عدم انجام تعهد در ظرف مهلت مقرر قانونی، تقاضای توقیف اموال نامبرده معادل وجه چک همزمان با ابلاغ اجراییه مورد درخواست است.

با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]

با پر کردن دقیق این فرم و رعایت نکته طلایی عدم مطالبه خسارات در این مرحله، شما بخش مهمی از کار را با موفقیت انجام داده اید. حالا نوبت به مراحل اداری و پیگیری درخواستتان می رسد.

مراحل اجرایی شدن درخواست صدور اجراییه چک (از ثبت تا اجرا)

خب، حالا که فرم درخواست را با دقت پر کرده اید و تمام مدارک لازم را هم آماده دارید، وقت آن رسیده که وارد فاز اجرایی کار شوید. این مراحل، از ثبت درخواست تا وصول وجه چک، یک مسیر قانونی مشخص دارد که باید آن را دنبال کنید.

۱. تکمیل دقیق فرم و امضای خواهان (یا وکیل)

قبل از هر اقدامی، یک بار دیگر تمام اطلاعاتی که در فرم درخواست وارد کرده اید را بررسی کنید. از املای صحیح نام ها و کد ملی ها گرفته تا آدرس ها و شماره های چک. هرگونه اشتباهی در این مرحله می تواند روند کار را با مشکل مواجه کند. پس از اطمینان، فرم را امضا کنید (یا وکیلتان آن را امضا کند).

۲. ثبت درخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (مراحل و نکات ثبت)

این روزها، دیگر نیازی نیست برای ثبت بسیاری از درخواست های حقوقی به دادگاه مراجعه کنید. دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، کار شما را راحت کرده اند. مدارک خود را به این دفاتر می برید و مسئول دفتر، درخواست شما را در سیستم قضایی ثبت می کند.

• نکات مهم:
  • حتماً اصل مدارک (چک و گواهی عدم پرداخت) را همراه داشته باشید تا در صورت نیاز، مسئول دفتر بتواند آن ها را مشاهده و اسکن کند.
  • از مدارکتان کپی های خوانا تهیه کنید، چون این کپی ها به پرونده ضمیمه می شوند.
  • یک برگه تأییدیه ثبت درخواست از دفتر خدمات قضایی دریافت کنید.

۳. پرداخت هزینه های قانونی (هزینه دادرسی، ابطال تمبر)

برای ثبت هرگونه درخواست حقوقی، باید هزینه هایی را پرداخت کنید. این هزینه ها شامل هزینه دادرسی (که در این روش نسبت به دادخواست حقوقی کمتر است) و هزینه ابطال تمبر می شود. مسئول دفتر خدمات قضایی مبلغ دقیق را به شما اعلام می کند که می توانید همانجا پرداخت کنید.

۴. ارجاع به شعبه دادگاه صالح

پس از ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی، پرونده شما به صورت الکترونیکی به یکی از شعب دادگاه های عمومی حقوقی (عموماً دادگاه محل اقامت خوانده یا محل صدور چک) ارجاع داده می شود. در این مرحله، شما دیگر کاری برای انجام ندارید و باید منتظر بررسی قاضی باشید.

۵. بررسی و صدور اجراییه توسط قاضی

قاضی شعبه مربوطه، مدارک و درخواست شما را بررسی می کند. اگر همه چیز کامل و صحیح باشد و شرایط ماده ۲۳ قانون چک رعایت شده باشد، دستور صدور اجراییه را صادر می کند. این مرحله معمولاً زمان زیادی نمی برد، چون نیازی به جلسات رسیدگی و دفاع نیست.

۶. ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک (خوانده) و فرصت ۱۰ روزه وی برای پرداخت یا اعتراض

بعد از صدور اجراییه، این دستور از طریق ابلاغ قضایی به صادرکننده چک (خوانده) ابلاغ می شود. از زمان ابلاغ اجراییه، صادرکننده چک ۱۰ روز مهلت دارد که:

• وجه چک را پرداخت کند.
• یا اگر دلیلی برای اعتراض به اجراییه دارد (مثلاً ادعا می کند چک تقلبی است یا وجه آن پرداخت شده)، به دادگاه اعتراض کند.

این ابلاغیه هم از طریق سامانه های الکترونیکی قضایی (در صورتی که خوانده در این سامانه ها ثبت نام کرده باشد) و هم به صورت سنتی (توسط مأمور ابلاغ) انجام می شود.

۷. شروع عملیات اجراییه (معرفی و توقیف اموال، مزایده و وصول مطالبات)

اگر صادرکننده چک در مدت ۱۰ روز مهلت قانونی، نه وجه چک را پرداخت کند و نه اعتراض موجهی داشته باشد، اجراییه قطعی می شود و شما می توانید درخواست شروع عملیات اجرایی را بدهید. اینجاست که کار اصلی شروع می شود:

1. معرفی و توقیف اموال: شما می توانید اموال صادرکننده چک را به اجرای احکام دادگاه معرفی کنید (مثل حساب بانکی، پلاک خودرو، پلاک ثبتی ملک، حقوق یا سایر دارایی ها). دادگاه دستور توقیف آن اموال را صادر می کند.
2. ارزیابی و مزایده: پس از توقیف، اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی شده و در صورت نیاز، از طریق مزایده به فروش می رسد.
3. وصول مطالبات: نهایتاً، وجه حاصل از فروش اموال (یا موجودی حساب بانکی توقیف شده) به شما پرداخت می شود و شما به پولتان می رسید.

این فرآیند، اگرچه ممکن است کمی طولانی به نظر برسد، اما به مراتب سریع تر و کارآمدتر از یک دادخواست حقوقی معمولی است، به خصوص که در آن، شما دیگر درگیر اثبات بدهی نیستید و مستقیماً بر روی وصول تمرکز می کنید.

نکات مهم حقوقی، بایدها و نبایدها (تا به مشکل برنخورید!)

در هر کار حقوقی، دانستن چند نکته کلیدی و پرهیز از اشتباهات رایج، می تواند سرنوشت پرونده شما را عوض کند. در مورد نمونه درخواست صدور اجراییه چک هم همین طور است. بیایید چند تا از مهم ترین بایدها و نبایدها را با هم مرور کنیم تا به مشکلی برنخورید.

مجدداً تاکید بر: «خسارت تأخیر تأدیه و بقیه هزینه ها رو اینجا نخواهید!»

ببینید، اینقدر این موضوع مهم است که دوباره و با جزئیات بیشتر به آن اشاره می کنیم. در درخواست صدور اجراییه بر اساس ماده ۲۳ قانون چک، شما فقط و فقط می توانید اصل مبلغ چک را مطالبه کنید. یعنی چی؟ یعنی:

• خسارت تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد): اگر چکی که برگشت خورده، مثلاً مال یک سال پیش است، ممکن است دوست داشته باشید سود این یک سال دیرکرد را هم بگیرید. اما در این فرم اجراییه، این خواسته پذیرفته نیست.
• خسارات دادرسی: پول هایی که بابت ثبت درخواست، تمبر، کپی مدارک و… پرداخت می کنید، در این مرحله مستقیم به شما برگردانده نمی شود.
• حق الوکاله وکیل: اگر وکیل گرفته اید، هزینه وکالت هم از طریق این درخواست قابل دریافت نیست.

پس تکلیف این هزینه ها چی میشه؟ اگر واقعاً می خواهید خسارت تأخیر تأدیه، خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل را مطالبه کنید، باید یک دادخواست حقوقی جداگانه (پس از صدور اجراییه یا حتی همزمان با آن، اما با فرم و روند جدا) در دادگاه مطرح کنید. این نکته را هیچ وقت فراموش نکنید تا درخواستتان به خاطر یک اشتباه ساده رد نشود!

دقت در جزئیات: نام، کد ملی، آدرس

در دنیای امروز، اطلاعات هویتی و آدرس ها پایه و اساس هر اقدام حقوقی هستند. اگر نام یا کد ملی صادرکننده چک را اشتباه بنویسید، یا آدرس او را نادرست وارد کنید، ابلاغ اجراییه به او ممکن نخواهد بود و کل کارتان لنگ می ماند. پس، قبل از تحویل درخواست، تمام اطلاعات را با مدارک اصلی تطبیق دهید و از صحت آن ها مطمئن شوید. گاهی یک عدد اشتباه در کد ملی، می تواند شما را ماه ها درگیر کارهای اداری کند.

تفاوت اجراییه با شکایت کیفری و دادخواست حقوقی: هر کدوم برای چی خوبه؟

درست است که ما درباره اجراییه چک صحبت می کنیم، اما خوب است که تفاوت آن را با دو روش دیگر به خوبی بدانید تا بتوانید بهترین تصمیم را برای شرایط خاص خودتان بگیرید.

ویژگی	درخواست اجراییه	شکایت کیفری	دادخواست حقوقی
هدف اصلی	وصول سریع وجه چک	مجازات صادرکننده (زندان، جریمه)	وصول وجه و کلیه خسارات
سرعت	بالا	متوسط تا بالا	متوسط تا پایین (زمان بر)
مدارک مورد نیاز	چک صیادی، گواهی عدم پرداخت	چک (شرایط خاص)، گواهی عدم پرداخت	هر نوع چک، گواهی عدم پرداخت
قابلیت مطالبه خسارت تأخیر	ندارد	ندارد (فقط در دعوای حقوقی تبعی)	دارد
پیچیدگی	نسبتاً کم	متوسط	بالا
اجباری بودن وکیل	خیر (اما توصیه می شود)	خیر (اما توصیه می شود)	خیر (اما توصیه می شود)

چک های قدیمی (غیرصیادی): آیا این روش برای آنها هم جواب میده؟

جواب کوتاه: خیر! روش صدور اجراییه مستقیم بر اساس ماده ۲۳ قانون چک، عمدتاً برای چک های صیادی جدید (آنهایی که از سال ۱۳۹۷ به بعد صادر شده اند و در سامانه صیاد ثبت می شوند) کاربرد دارد. برای چک های قدیمی تر (غیرصیادی) که کد رهگیری صیادی ندارند، عموماً باید از همان روش دادخواست حقوقی اقدام کنید که فرآیند طولانی تری دارد و امکان مطالبه خسارات هم در همان دادخواست وجود دارد.

امکان اعتراض به اجراییه توسط بدهکار و شرایط آن

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، صادرکننده چک بعد از ابلاغ اجراییه، ۱۰ روز فرصت دارد تا اعتراض کند. این اعتراض می تواند به دلایلی مثل:

• ادعای پرداخت وجه چک.
• ادعای جعلی بودن امضا یا چک.
• ادعای عدم صحت گواهی عدم پرداخت.
• یا دلایل دیگر باشد.

دادگاه این اعتراضات را بررسی می کند. اگر اعتراض موجه باشد، ممکن است اجراییه متوقف شود و وارد یک فرآیند دادرسی شود. اما اگر اعتراض بی اساس باشد، اجراییه به قوت خود باقی می ماند و ادامه پیدا می کند. پس از این مرحله هم آگاه باشید.

نقش وکیل در فرآیند اجراییه (حتی در صورت عدم اجبار)

با اینکه برای درخواست صدور اجراییه چک، گرفتن وکیل اجباری نیست و شما خودتان هم می توانید این کار را انجام دهید، اما مشاوره و کمک گرفتن از یک وکیل متخصص، همیشه توصیه می شود. وکیل با ظرافت های قانونی آشناست، می تواند جلوی اشتباهات احتمالی را بگیرد و فرآیند را برای شما سریع تر و بدون دغدغه پیش ببرد. به قول معروف: کار را به کاردان بسپارید!

نتیجه گیری: چک برگشتی، کابوس نیست!

خب، به انتهای راهنمای جامع نمونه درخواست صدور اجراییه چک رسیدیم. امیدواریم با اطلاعاتی که در اختیارتان قرار دادیم، دیگر چک برگشتی برایتان تبدیل به یک کابوس بی انتها نباشد و با اطمینان خاطر بیشتری برای وصول مطالباتتان اقدام کنید. یادتان باشد که قانون، همیشه در کنار شماست تا حقتان را بگیرید، فقط باید راه و چاه آن را بلد باشید.

درخواست صدور اجراییه چک، به خصوص برای چک های صیادی، یک روش سریع، کارآمد و نسبتاً کم دردسر برای بازگرداندن پولتان است. اما همانطور که بارها تأکید کردیم، دقت در پر کردن فرم، جمع آوری مدارک کامل و آگاهی از نکات حقوقی (به ویژه عدم مطالبه خسارات در این مرحله) حرف اول را می زند. یک قدم اشتباه کوچک می تواند شما را از مسیر اصلی دور کند و زمان و انرژی زیادی از شما بگیرد.

پس، اگر چکی دارید که برگشت خورده، معطل نکنید! با آرامش و دقت، مدارکتان را آماده کنید و درخواستتان را تنظیم کنید. با پیگیری و آگاهی، قطعاً به نتیجه دلخواهتان خواهید رسید. و اگر در هر مرحله ای احساس کردید نیاز به کمک بیشتری دارید یا پرونده تان پیچیدگی های خاص خودش را دارد، حتماً از مشاوره با یک وکیل متخصص حقوقی غافل نشوید. تجربه نشان داده است که یک مشاوره به موقع، می تواند از بروز مشکلات بزرگ تر جلوگیری کند. امیدواریم که این راهنما برایتان مفید بوده باشد و با کمک آن بتوانید مطالباتتان را به راحتی وصول کنید.