رییس سازمان سینمایی مسیر شکست خورده را ادامه ندهد/مراجع مدیران سابق را بازخواست و محاکمه کنند/ سینمای ما سرمایه سالاری است

مهسا بهادری: از ابتدای سال ۱۳۹۹ که سینما بخاطر کرونا ماه ها تعطیل شد اقتصاد سینما با مشکل جدی مواجه شد تعطیلی سینماها و ماندن فیلم ها پشت صف اکران اثر مخربی روی چرخه اکران گذاشت در همین اثنا مدیران سینمایی تغییر کردند و کرونا هم همچنان ادامه داشت سینماها ۶۰ روز باز بودند و ۷۰ روز تعطیل اما در این میان یعنی سال ۱۴۰۰  یک فیلم کمدی روی پرده سینما آمد به نام «دینامیت» که توانست فروش خوبی را برای گیشه رقم بزند. 

این وضعیت ادامه پیدا کرد تا سال ۱۴۰۱ مدیران که برای وضعیت راکد گیشه مستاصل شده بودند و از طرفی هم می خواستند ممیزی ها را جدی تر و سخت گیرانه تر از گذشته روی فیلم ها اعمال کنند به اکران فیلم های کمدی تن دادند فیلم هایی که اتفاقا مخاطبان زیادی را به سینما می آوردند گیشه خوبی داشتند و موجبات تفریح را هم فراهم می کردند اما به لحاظ فرهنگی و افزایش جهان بینی آورده ای برای مخاطبان نداشتند حتی بعضا منتقدان از این فیلم ها با عنوان «گیشه ای» «فیلم زرد» و «فیلم مبتذل» یاد می کردند.

نا آرامی های ۱۴۰۱ دوباره اوضاع سینما را به هم زد شرایط را پیچیده تر کرد و باز هم این نوع از فیلم ها سینما را نجات نه! بلکه فقط سرپا نگه داشت.

این وضعیت هر روز پر رنگ تر شد سینمایی که هر ماه یک فیلم کمدی در آن اکران شد هر روز سانس فیلم های درام کمتر شد و کمدی ها جایشان را گرفت تا جایی که دیگر حتی صدای فیلمسازها هم بلند شد و رییس سازمان سینمایی سابق هم نتوانست کاری از پیش ببرد و وضعیت را بدتر از قبل به رائد فریدزاده رییس سازمان سینمایی فعلی تحویل داد.

اما پرسش اصلی حال حاضر این است رییس سازمان سینمایی که چند روزی است بر مسند قدرت نشسته برای این سینمای آسیب دیده و در آستانه نابودی چه باید بکند؟

برای پاسخ به این پرسش سراغ عباس رافعی فلیمنامه نویس رفتیم که در ادامه می خوانید. 

وضعیت سینما بعد از کرونا به شکل پیچیده ای رقم خورد. اکنون بزرگ ترین معضلی که گریبان این هنر را گرفته چیست؟

در پنج سال گذشته وضعیت بغرنجی در سینمای ایران رخ داده و مشکل این است که سینماهای ایران فقط یک نوع فیلم برای ارائه دارند و آن فیلم های کمدی است سال ها قبل؛ یعنی دو یا سه دهه قبل در شورای پروانه ساخت یک تقسیم بندی وجود داشت که در سال تعداد فیلم های کمدی خانوادگی کودک دفاع مقدس و… کاملا بر اساس یک تقسیم بندی اکران می شد؛ اما اکنون اینگونه نیست و دلیلش این است وقتی که سیاست گذاری نباشد وضع به جایی می رسد که فقط یک ژانر در سینما حضو داشته باشد و این تک ژانری شدن ذائقه و سلیقه مخاطب را تغییر داده و سطحی کرده است.

پس اکنون وظیفه مدیران سازمان سینمایی این است که توازن را در اکران ایجاد کند؟

بله اکنون یکی از وظایف شورای سیاست گذاری سازمان سینمایی این است که وارد جزییات شوند برنامه ریزی کند چون اگر رییس سازمان سینمایی این وضعیت را به حال خودش رها کند وضعیت از این بدتر خواهد شد. پول در سینمای ایران سبب شده که وضعیت سینما به این جا برسد که همه از اوضاع ناراضی باشند. این رانت های موجود در سینما سبب شده که سینما به این وضعیت بیفتد و همه از این فیلم ها ناراحت باشند و وضعیت تبدیل شده به فیلم فارسی های قبل از انقلاب با این تفاوت که قبل از انقلاب در کاباره ها مردان دست می زدند و زنان می رقصیدند اکنون برعکس شده است زنان دست می زنند و مردان می رقصند این وضعیت باعث می شود که همه گمان کنند جامعه ما بدین شکل است درصورتی که این سینما اصلا آینه شفافی در مقابل سینمای ایران نیست و جامعه ایران خودش را در این فیلم ها نمی بیند.

شما به این نکته اشاره کردید که سینما تک ژانری شده و مخاطبان از رانت های موجود ناراحت هستند اما فروش هزار میلیارد تومانی سینما از ابتدای امسال بیانگر این ماجرا نیست اگر این فیلم ها آینه تمام نمای جامعه نیست پس چرا مخاطبانن به تماشای آن می نشینند؟

وقتی شما یک فیلم کمدی را در ۶۰۰ سالن سینما نمایش می دهید و یک فیلم درام را در ۶۰ سالن نمایش می دهید تکلیف مشخص است یعنی شما یک کالا را در معرض دید گذاشتید و دیگری را در پستو پنهان کردید و مخاطب باید دنبال آن بگردد. ما قرار نبود کمیت را فدای کیفیت کنیم. اگر همین الان فیلم «شعله» را اکران کنید خیلی بیشتر از این فیلم های فعلی می فروشد پس مهم این نیست که مردم تماشا می کنند پس خوب است. این بلا در سال ۱۳۵۵و ۱۳۵۶ همین بلا سر سینمای ایران آمد که فیلم های کمدی و هنجارشکن ایتالیایی را با قیمت ارزان وارد کردند عنوان این فیلم های لاندابوزانکا بود و سینماها در تسخیر این فیلم ها درآمد و سینمای بی جان آن زمان بی جان تر شد. الان هم وضعیت همین است با این تفاوت که خودمان این فیلم ها را می سازیم و بعد افتخار می کنیم که سینمای ایران ۱۰۰۰ میلیارد تومان فروخته است و کمیت را فدای کیفیت کردیم. هنر فقط برای سرگرمی نیست قرار است نحوه نگرش تماشاچی ها نسبت به دنیای پیرامونشان را تغییر دهد.

الان بلایی که سر سینمای ایران آمده این است که مردم به سینما می روند تا ۲ ساعت بخندند و بعد یک بازیگر می گوید برای خنداندن مخاطب حاضرم شلوارم را هم در بیاورم.

نقش سیاست گذاران در ایجاد این وضعیت چیست؟

من فکر می کنم که سیاستگذاران به سینمای ایران خیانت کردند که با صدور پروانه ساخت برای این فیلم های کمدی باعث شدند این نوع از نگرش ترویج پیدا کند. من نمی گویم این سینما نباشد اما باید تعادل برقرار شود یعنی به ازای هر فیلم کمدی فیلم های دیگر هم داشته باشیم که وقتی خانواده می خواهد انتخاب کند مجبور نباشد این فیلم ها را تماشا کند که پر از دیالوگ های سخیف است.

وظیفه رییس سازمان سینمایی در این اثنا چیست؟

رییس سازمان سینمایی در وهله اول باید در کیفیت فیلم ها و نوع ژانرها تعادل برقرار کند و دوم عدالت را به صف اکران اضافه کند. الان که نگاه می کنیم هیچ عدالتی برای تهیه کنندگان کارگردانان نویسندگان و بازیگران وجود ندارد چون متاسفانه سینمای ما تبدیل به سینمای سرمایه سالاری شده است.

همین موضوع سبب شده نه تنها فقط کسانی که سرمایه دارند وارد سینما می شوند بلکه در مجموعه ارشاد و فارابی اوضاع به گونه ای رقم خورده که بودجه ها صرف فیلم هایی شده که تماشاچی اصلا آن ها را تماشا نمی کند.

نکته این است که این سیاست شکست خورده نباید توسط مدیران جدید ادامه پیدا کند. یعنی ما از رییس سازمان سینمایی انتظار داریم که مسیر شکست خورده قبل را ادامه ندهد و کیفیت را فدای کمیت نکند و انتظار داریم که مراجع مدیران سابق سینمایی را بازخواست و محاکمه کنند که چرا فرهنگ جامعه را به قهقرا بردند. اگر یک سارق از طلا فروشی سرقت کند و یک نفر ضرر برساند با این حال آن سارق محاکمه می شود ولی چگونه است کسانی که فرهنگ یک مملکت را سرقت کردند محاکمه نمی شوند؟ در حالی که جرمش ۱۰۰ برابر کسانی است که یک سرقت انجام داده و به عقیده من مدیران سابق سارقان فرهنگ بی بدیل ایرانی هستند که در ظاهر دم از حافظ و سعدی و مولانا می زدند اما هیچ کدام از منش آن ها در سینمای ایران دیده نمی شود.

۲۴۵۲۴۵