پتانسیل خفته انرژی سبز در ایران بیدار شد

علی رغم وجود پتانسیل های بالای ایران در حوزه تجدیدپذیرها، طی سال های گذشته آنطور که باید به این حوزه توجه نشد، اما در ماه های آخر سال 1402 طلسم این موضوع شکسته شد و تجدیدپذیرها نیز در قطار توسعه قرار گرفتند.

به گزارش تیکسر، در حال حاضر ظرفیت نیروگاه های تجدیدپذیر منصوبه در سراسر کشور بیش از 1166 مگاوات بوده که سهم نیروگاه های خورشیدی از این میزان بیش از 513 مگاوات و سهم نیروگاه های بادی از این ظرفیت بیش از 366 مگاوات است.

در سالی که گذشت بالغ بر 10هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاه های در دست احداث تجدیدپذیرها اضافه شد و آنطور که اعلام شده کار ساخت این نیروگاه ها تا پایان سال 1404 به اتمام خواهد رسید و با تزریق توان این نیروگاه ها به شبکه سراسری برق شاهد جهش بی سابقه ای در توسعه نیروگاهای تجدیدپذیر خواهیم بود.

تاکنون اقداماتی موثر در خصوص اخذ و ابلاغ مصوبات و صدور مجوزهای مرتبط با ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر با هدف تسریع و تسهیل گری در روند مراحل پیشبرد اعم از تخصیص زمین، اخذ مجوزهای اتصال به شبکه و محیط زیست و مراحل احداث اعم از ارایه تسهیلات، ثبت سفارش و تخصیص ارز انجام شده که انتظار می رود موجب سهولت و سرعت بخشی در تحقق و به بهره برداری رسیدن ظرفیت 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید در سال های 1403 و 1404 شود.

توسعه بازارهای مبادلات انرژی تجدیدپذیر

اواخر سال گذشته با ابلاغ مصوبه وزارت نیرو مبنی بر صادرات برق تجدید پذیر، امکان تخصیص بخشی از ظرفیت مبادی صادراتی به نیروگاه های تجدید پذیر فراهم شد. بر اساس این مصوبه در صورتی که ظرفیت مازاد برای خطوط صادراتی برق کشور وجود داشته باشد، مجوزهای لازم جهت سرمایه گذاری در حوزه نیروگاه های تجدیدپذیر، برقابی و حتی ذغال سنگ سوز به سرمایه گذاران متقاضی واگذار خواهد شد.

امکان صادرات برق برای سرمایه گذاران این نیروگاه ها به مدت 8 ماه در سال فراهم شده و سرمایه گذاران می توانند علاوه بر احداث نیروگاه تجدید پذیر یا برقآبی نسبت به افزایش ظرفیت صادراتی شبکه برق کشور اقدام کنند. در 4 ماه ایام اوج مصرف برق در کشور که با ناترازی تولید و مصرف مواجه هستیم، این نیروگاه ها موظف به عرضه برق برای مصارف داخلی در بورس انرژی هستند.

در این دستورالعمل پیش بینی شده است که در بورس انرژی یک بازار برای مبادلات برون مرزی جهت صادرات و واردات کشورفراهم شود و صنایع یا نیروگاه های مختلف و سرمایه گذاران از آن استفاده کنند. در مواقعی که سرمایه گذاران نتوانند به دلایلی نظیر تعمیرات یا موارد مشابه، برق مورد نیاز را تامین کنند، وزارت نیرو از بازار منطقه ای برق یا تابلوی بین المللی برق بورس انرژی اقدام به خرید برق و صادرات آن می کند.

توسعه بازارهای مبادلات انرژی تجدیدپذیر از نکات ویژه مصوبه جدید صادرات بوده و به صورت غیرمستقیم در توسعه صنعت تجدیدپذیر موثر است.  

بر اساس مصوبه جدید، واگذاری تمام یا بخشی از ظرفیت خطوط صادراتی در مبادی اعلامی، از بین دارندگان موافقت اصولی از طریق برگزاری مزایده صورت می گیرد که این امر باتوجه به توجیه اقتصادی مناسب، می تواند به صورت مستقیم در توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر نقش پررنگی ایفا کند.

براساس این مدل، نیروگاه ها موظف هستند کل انرژی تولیدی خود را در ایام پیک شبکه (ابتدای خرداد تا انتهای شهریور هر سال) در اختیار شبکه داخلی کشور قرار دهند که برق تزریقی این نیروگاه ها بر اساس نرخ متوسط تابلو برق سبز و یا نرخ تابلو بازار منطقه ای برق در بورس انرژی (هر کدام که بیشتر باشد) تعیین و خریداری می شود. در سایر ایام سال، برق تولیدی نیروگاه، مختص صادرات توسط سرمایه گذار است.

توسعه بازارهای مبادلات انرژی تجدیدپذیر از نکات ویژه مصوبه جدید صادرات بوده و به صورت غیرمستقیم در توسعه صنعت تجدیدپذیر موثر است. ایجاد بازار برق منطقه ای، از نقاط عطف این مصوبه است که به سرمایه گذاران اجازه می دهد در صورت طولانی بودن زمان احداث نیروگاه نسبت به خرید برق از این بازار و صادرات آن اقدام کنند.

سرمایه گذار برای هموارسازی برق تولیدی نیروگاه، مجاز به مبادله برق با این تابلو و نیز تابلوی برق سبز است. مجموع برق تزریق شده نیروگاه به شبکه بعلاوه برق خریداری شده از بورس (تابلو سبز و تابلو بازار منطقه ای برق) توسط سرمایه گذار، مطابق با پروفیل بار صادراتی تایید شده، در مبادی صادراتی برای صادرات برق به سرمایه گذار تحویل خواهد شد.

علاوه بر صادرات برق از طریق خطوط صادراتی موجود، توسعه ظرفیت تبادل برون مرزی شبکه برق از دیگر اهداف ابلاغ این دستورالعمل است که سرمایه گذار شبکه ضمن احداث خطوط انتقال، امتیاز استفاده از ظرفیت این خطوط را در طول دوره قرارداد دریافت کرده و مجاز به تخصیص ظرفیت خط احداث شده به دارندگان مجوز صادرات برق است.

 ساخت 110 هزار سامانه های خورشیدی ویژه اقشار کم برخوردار

افتتاح ظرفیت بیشتری از نیروگاه های تجدیدپذیر در ایران مطمینا روند توسعه ایران را سرعت می بخشد و دستاوردهای زیادی در راستای تحقق ایرانی آباد خواهد داشت، آنطور که مسوولان وعده دادند توسعه ساخت سامانه های مقیاس کوچک حمایتی در سال 1403 جهش خوبی خواهد داشت و 110 هزار سامانه مقیاس کوچک در سال 1403 در بخش حمایتی ساخته خواهد شد.

اما در سال 1402 مجوزهای زیادی در واحد سرمایه گذاری ساتبا اخذ شد، برای دریافت این مجوزها نیاز بود واحد پتانسیل سنجی، ساختگاه ها را برای ساخت نیروگاه ها تعیین کند که این اقدامات در اجرا رسیدن ساخت نیروگاه ها کمک بسیاری کرد؛ همچنین آغاز ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر سبب توسعه فعالیت های نظارت بر نیروگاه ها در واحد فنی شده است.

احداث 30.000 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان برنامه هفتم

احداث 30 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان برنامه هفتم توسعه کشور نکته مهمی است که نشان دهنده عزم ملی و سازمانی توسعه تجدیدپذیرهاست. در ادامه مسیر، تدوین مدل های متنوع برای سرمایه گذاری بخش های خصوصی و عمومی در احداث نیروگاه های تجدیدپذیر با مدل هایی مانند عرضه برق تجدیدپذیر در تابلوی برق سبز بورس انرژی، احداث و بهره برداری از نیروگاه های خورشیدی و بادی با استفاده از ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید، احداث نیروگاه های تجدیدپذیر و پاک توسط صنایع و آغاز ایجاد شهرک های تخصصی خورشیدی
و تدوین 19 عنوان دستورالعمل و آیین نامه و مبادلۀ 27 عنوان تفاهم نامه برای اجرایی سازی مصوبات و برنامه های مرتبط با چشم انداز تعیین شده، ریل گذاری های متنوع و متناسب برای هدف گذاری پیش گفته بوده است.

در کنار آن، بسترسازی های تامین منابع مالی لازم از طریق تفاهمات صورت گرفته با صندوق توسعۀ ملی، صندوق ملی محیط زیست، صندوق نوآوری و شکوفایی و سایر نهادهای مالی، معرفی بیش از 550 ساختگاه برای قریب به 20.000 مگاوات نیروگاه خورشیدی و بادی نیز گام های رو به جلو برای آغاز فرآیندهای اجرایی سنگین سال 1403 بوده است.

همچنین، تدوین و تصویب برنامۀ ملی زنجیرۀ ارزش سیلیکون در هیات محترم دولت و برنامه ریزی برای احداث ظرفیت تولید سالانه 8000 مگاوات پنل خورشیدی تا سال 1407 نیز توجه ساتبا را به همه اضلاع توسعه اعم از بازار، صنعت و فناوری نشان می دهد.

افزایش ظرفیت نصب شده ی نیروگاه های تجدیدپذیر کشور و رسیدن آن به حدود 1200 مگاوات (افزایش حدودا سی وپنج درصدی نسبت به ظرفیت قبل از آغاز به کار دولت سیزدهم) در سال 1402، نقطه شروع حرکتی بود که بتواند 11000 مگاوات نیروگاه در حال ساخت در 400 ساختگاه را با همت بخش دولتی و بخش خصوصی، محقق سازد.

توسعه انرژی های تجدیدپذیر در این دولت رنگ و بوی جدی تری به خود گرفت و انتظار می رود در این دوره شاهد شکوفایی تجدیدپذیرها و بهره گیری از این پتانسیل در کشور باشیم، با ورود گسترده بخش خصوصی به این حوزه تحقق این امر نیز چندان دور از انتظار نیست.

پایان خبر تیکسر