وقتی فیزیک به کمک قهوه می آید؛ چگونه با مصرف کمتر دانه قهوه، نوشیدنی بهتری داشته باشیم؟

به گزارش خبرگزاری تیکسر و براساس گزارش زومیت گروهی از فیزیکدانان با نگاهی علمی به قهوه دمی روشی برای دم آوری ارائه داده اند که تنها با کمی تغییر در زاویه و ارتفاع ریختن آب با مصرف دانه ی کمتر غلظت و طعم دل نشین قهوه را نیز حفظ می کند. این روش ساده و دقیق علاوه بر کاهش مصرف قهوه در شرایط بحرانی تغییرات اقلیمی تجربه ی دم آوری قهوه در خانه را نیز حرفه ای تر و مؤثرتر می سازد.

امروزه تغییرات اقلیمی نه تنها روند کشت و تولید قهوه را با چالش مواجه کرده بلکه احتمال افزایش قیمت آن در سال های آینده را نیز بسیار بالا برده است. چنین نگرانی هایی پژوهشگران را به فکر انداخت تا ببینند آیا می توان با ابداع روشی دقیق بدون آن که از کیفیت نوشیدنی کاسته شود مقدار دانه ی قهوه ی مصرفی را کاهش داد؟

آرنولد ماتیسن فیزیکدان در دانشگاه پنسیلوانیا می گوید: «قهوه در حال تبدیل شدن به کالایی کمیاب است. بنابراین منطقی است که به فکر راه هایی برای استفاده ی مؤثرتر از دانه ها باشیم بدون اینکه طعم و غلظت نوشیدنی قربانی شود.»

تجهیزات دم آوری گروه پژوهشی در آزمایشگاه.

عکاس: Arnold Mathijssen / Physics of Fluids

در پژوهش تمرکز اصلی بر روش قهوه سازی «پور اُور» یا دم آوری قهوه دمی با استفاده از فیلتر بود؛ در این روش کلاسیک و محبوب ابزار دم آوری با فیلتری مخروطی شکل روی لیوان یا قوری قرار می گیرد. دانه های قهوه هم به اندازه ی مناسب برای این روش آسیاب شده و پودر قهوه ی به دست آمده در فیلتر درون دم افزار قرار می گیرد. سپس آب داغ با دما و ارتفاع مناسب به شکل دورانی یا نقطه ای به تدریج روی پودر قهوه ی درون فیلتر ریخته می شود.

پژوهشگران در آزمایش در نهایت به دو توصیه ی ساده اما کلیدی رسیدند که می تواند تفاوت بزرگی را رقم بزند:

• اولین توصیه این است: آرام و باحوصله آب را روی پودر قهوه ی درون فیلتر بریزید. وقتی دانه های آسیاب شده زمان بیشتری را در تماس با آب می مانند عصاره گیری بهتر انجام می شود و طعم ها نیز به خوبی از قهوه بیرون کشیده می شوند. بااین حال اگر آب را بیش ازحد کند بریزید دانه ها ته نشین می شوند و جریان عصاره گیری کاهش پیدا می کند.
• در اینجا نکته ی دوم به کمک می آید: ریختن آب از ارتفاع. ماتیسن توضیح می دهد: «اگر کتری را بالاتر بگیرید گرانش نیروی بیشتری وارد می کند و ذرات قهوه در جریانی چرخشی و وسیع به حرکت درمی آیند. چنین جریانی در زمان ریختن آب از ارتفاع کم ایجاد نمی شود.»

براساس نتایج آزمایش زمانی که آب از ارتفاع حدود ۵۰ سانتی متری ریخته شود قدرت عصاره گیری به طور محسوسی افزایش پیدا می کند. البته مثل هر روش دیگری در اینجا هم باید جانب احتیاط را رعایت کرد؛ اگر ارتفاع خیلی زیاد شود جریان آب یکدست نمی ماند و به صورت تکه تکه پایین می ریزد و می تواند فرآیند دم آوری را مختل کند. علاوه بر آن خطر پاشیدن آب جوش و سوختگی هم وجود دارد.

ماتیسن در پایان توصیه می کند: «منطق را در نظر بگیرید. اول آب را آهسته بریزید بعد ارتفاع کتری را کمی بالاتر ببرید و همچنان با همان آرامش ادامه بدهید اما نگذارید جریان آب از هم بپاشد و قطع شود. این روشی است که خودم استفاده می کنم.»

در حالی که عواملی مانند نوع قهوه جنس فیلتر میزان آسیاب دانه ی قهوه طراحی کتری دمای آب و حتی دمای محیط نیز می توانند بر نتیجه اثر بگذارند تیم پژوهشگران دریافتند که این شیوه بین ۵ تا ۱۰ درصد از میزان مصرف دانه ی قهوه را کاهش می دهد بدون این که تغییری در طعم یا غلظت قهوه دمی ایجاد شود.

براساس بررسی های نهایی مقدار مواد محلول موجود در فنجان قهوه با حالت عادی برابر است؛ بنابراین نوشیدنی نهایی همچنان همان قهوه ی غلیظ و خوش طعم همیشگی خواهد بود.

۲۲۷۲۲۷