مصائب زمستانه بهشت گیلان/ ماسوله گاز ندارد

آفتاب نیوز :

ماسوله یکی از شهر های استان گیلان با هوایی مه آلود و آکنده از عطر دلنشین بابونه و گلپر و با آب و هوایی کوهستانی بهاری سرزنده و آکنده از ابر های باران زا تابستانی معتدل و خنک پاییزی به هفت رنگ رنگین کمان و زمستانی سرد و برفی شناخته می شود. 

ماسوله گیلان از جا های دیدنی فومن و شهری سنتی و قدیمی است که با وجود خانه های زردرنگ در پس زمینه سبز جنگل و کوه های خوش رنگ در دنیایی مه آلود بیشتر شبیه به یک تابلو نقاشی یا کارت پستال است. ماسوله یکی از معدود شهر های بدون وسیله نقلیه موتوری در دنیا است که با کوچه باغ های باریک و پله پله تردد هرگونه وسایل نقلیه را غیرممکن کرده است. 

نمایی زیبا از خانه های پلکانی بالکن های مزین به گل های شمعدانی جنگل های بکر و سرسبز آبشار های خروشان و کوه های بلند از آن دسته مناظری است که هر بیننده ای را عاشق خود خواهد کرد. آب و هوای مطبوع مردم خون گرم و مهمان نواز غذا های باکیفیت و فضای رویایی شهر ماسوله گیلان آن قدر جذاب است که شما را بار ها و بار ها به سمت خود خواهد کشاند. 

*معماری ماسوله متعلق به دوران زندیه است 

شهر ماسوله از کوچکترین شهر های ایران به شمار می آید که در جنوب غربی استان گیلان و در فاصله ۶۰ کیلومتری شهر رشت در بخش سردار جنگل فومن واقع شده است. ماسوله با شهر فومن تنها ۳۵ کیلومتر و با شهر ماکلوان حدود ۲۰ کیلومتر فاصله دارد. این شهر از سمت شمال به شهرستان ماسال از سمت جنوب به طارم علیا در استان زنجان از سمت شرق به جلگه شهر فومن و از سمت غرب به شهرستان خلخال در استان اردبیل می رسد. فاصله مرکز ماسوله تا مرز استان زنجان حدود ۲ کیلومتر و تا محدوده استان اردبیل یعنی منطقه گیلوان حدود ۱۰ کیلومتر است. 

ماسوله این شهر زیبا و دیدنی با قدمتی از هشتصد تا یک هزار سال است و ماسوله قدیم که با نام «کهنه ماسوله» نیز شناخته می شود به دلیل شرایط ساختاری و ساختمانی و به جهت ثبت میراث فرهنگی و پیج و خم مسیر از نعمت گاز نیز محروم بوده و مردم این شهر تاریخی با چراغ نفتی و کپسول گاز و برق برای پخت و پز و گرم شدن در زمستان های یخبندان استفاده می کنند. 

پس از احداث جاده ارتباطی جدید بین گیلان و آذربایجان جنگ جهانی دوم و هرج و مرج ناشی از آن و قحطی سال ۱۳۲۰ ماسوله بیشتر جمعیت خود را از دست داد و کاروان سرا های شاه راه ارتباطی شمال و آذربایجان و همچنین بازار داد و ستد صنایع فلزی و چرم ماسوله از رونق افتادند. ماسوله زمانی نقطه اتصال زنجان گیلان و آذربایجان بود؛ اما احداث جاده جدید ماسوله را به انزوا کشاند به همین دلیل بسیاری از مردم ثروتمند ماسوله به پایتخت سایر شهر های بزرگ و خارج از کشور مهاجرت کردند. 

معماری ماسوله متعلق به دوران زندیه است و مانند بسیاری از دیگر نقاط کوهپایه ای کشورمان به صورت پلکانی ساخته شده است. از روستا ها و شهر های پلکانی ایران می توان به روستای کنگ در خراسان رضوی اورامان در کردستان کزج در اردبیل و وفس در استان مرکزی اشاره کرد ماسوله به فراخور آب و هوا شیب زمین برای دفاع راحت تر در برابر غارتگران و البته برخورداری از معماران متبحر به صورت زنجیروار ساخته شده است. 

مصالح استفاده شده در خانه های پلکانی ماسوله چوب سنگ و خشت است که این خانه ها معمولا دو طبقه هستند و خانه یک طبقه یا سه طبقه کمتر در این شهر دیده می شود دالان سیاهچال انبار پله های بلندی که ارتباط طبقه همکف و طبقه دوم را میسر می کنند پشن (توالت) چغم (اتاق نسبتا بزرگ برای پذیرایی از مهمان) نشیمن گاه دائمی ساکنان خانه که اتاق کوچکتری نسبت به هال است «سومه» (مقر زمستانی خانواده) و تالار که ایوان کوچکی را شامل می شود از جمله بخش های اصلی یک خانه در ماسوله هستند. 

*رتبه اول جذب گردشگر و جمعیت شناور بالای ۱۰ هزار نفری در ماسوله 

یوسف نیرویی شهردار ماسوله با بیان اینکه ماسوله در ۳۰ مرداد سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی و اولین شهر تاریخی زنده کشور به صورت یک مجموعه کامل به ثبت رسید اظهار کرد: در حال حاضر ماسوله زیر نظر سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و همچنین اداره محیط زیست استان قرار دارد و خوشبختانه به خوبی از آن مراقبت می شود. 

وی در خصوص ثبت ماسوله به عنوان میراث جهانی یونسکو گفت: چندی پیش ارزیاب یونسکو خانم بنکاری از کشور عمان از ماسوله بازدید کرده بود که ایراداتی را از جمله تخریب و آزادساری ساختمان چهار طبقه اسکلت فلزی ساماندهی مبلمان شهری بهساری معابر راه انداری سیستم مانیتورینگ ترافیکی بازسازی آبشار تخریب شده ماسوله تکمیل دیواره پارک کودک و … را مطرح کرده بود که توسط شهرداری انجام شد و در روز تهیه گزارش ارزیاب از شهرداری نیز رضایت وی از عملکرد شهرداری مطرح شد.

شهردار ماسوله با بیان اینکه پرونده ارسال شده بدلیل وجود ابهاماتی در مستندات به میراث فرهنگی بازگشت داده شد تا بعد از اصلاح موارد مدنظر مجددا در جلسه آتی یونسکو رای گیری شود افزود: پس از ثبت ماسوله به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی و سازمان حفاظت از محیط زیست اجازه ساخت وساز و توسعه شهر را ندادند و به همین علت سفر به شهر پلکانی ماسوله همچون سفری به قعر تاریخ می ماند. 

این شهر در حال حاضر در برابر مشکلانی مانند ریزش سنگ سیل رانش زمین زمین لرزه تصرف به منظور توسعه عمرانی و انسانی و تخریب حفاظت می شود و در صف انتظار جهت ثبت به عنوان میراث جهانی یونسکو برای حفاظت بیشتر قرار دارد و یافته های باستان شناسان از معادن آهن و کوره های ذوب فلزات نشان داد که کهنه ماسوله در قرن پنجم تا هشتم هجری از مراکز مهم ایران در زمینه فلزکاری به شمار می رفته است. 

*میزبانی ماسوله از گردشگران خارجی 

نیرویی شهردار ماسوله با اشاره به کشف سفال های آبدار با رنگ های متنوع که متعلق به دوره سلجوقی بود توسط گروه باستان شناسی بیان کرد: این کشفیات اهمیت و اعتبار تاریخی این شهر را نشان می دهند و پس از این کشفیات کهنه ماسوله در شهریور سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. 

وی می گوید ماسوله رتبه اول جذب گردشگر در بین اماکن تاریخی گیلان را داشته و هرساله پذیرای حدود یک و نیم میلیون نفر گردشگر از ایران و جهان است و در بعضی از ایام سال جمعیت شناور گردشگری این شهر بیش از ۱۰ برابر جمعیت ثابت می رسد. 

 *شهرداری ماسوله درآمدی از محل ساخت و ساز و اجرای طرح های گردشگری ندارد 

وی با بیان اینکه کلیه خدمات مدیریت پسماند و نظافت کل شهر مدیریت ترافیکی و ساماندهی خودروها بکارگیری نیرو های پاکبانی به منتظور برقراری نظم و امنیت پارکینگ ها نظافت و تجهیز روزانه بیش از ۶۰ چشمه سرویس بهداشتی و سنگفرش و بهسازی معابر و … برعهده شهرداری است گفت: شهرداری ماسوله برای تامین کلیه هزینه های جاری و عمرانی و خدمات گردشگری و … بدلیل میراثی بودن درآمدی از محل ساخت و ساز و اجرای طرح های گردشگری ندارد. 

نیرویی با بیان اینکه در راستای تجهیز ماشین آلات عمرانی و خدماتی شهرداری و ارائه خدمات مطلوب به شهروندان و پیگیری مستمر شهرداری و شورای شهر یک دستگاه مینی لودر «باب کت» Delta به ارزش ۲ ٫ ۵ میلیارد تومان خریداری شد گفت: این مبلغ از محل درآمد های داخلی شهرداری و مساعدت پنجاه درصدی سازمان شهرداری ها خریداری و به ناوگان موتوری شهرداری ماسوله اضافه شد. 

شهردار ماسوله با اشاره به اینکه بیش از ۶۰ درصد درآمد های عوارضی صرف حقوق و مزایای پرسنل اداری خدماتی پارکبانی می شود تصریح کرد: مابقی درآمد عوارضی شهرداری صرف هزینه های عمرانی و جاری از جمله سنگفرش بیش از ۱۰۰۰ متر مربع خرید دو دستگاه ماشین آلات عمرانی جدید و بروزرسانی بیش از هشت دستکاه ماشین آلات عمرانی و خدماتی تجهیز و نگهداری بیش از ۶۰ چشمه سرویس بهداشتی و اجرای برنامه های فرهنگی و … شده است.

وی با اشاره به اینکه پیش تر از این هم یک دستگاه شاسی آرنا پلاس ۶ تنی با کاربری تانکر آتش نشانی و آبرسانی به ارزش ۲ میلیارد تومان به ناوگان شهرداری ماسوله از شرکت ایران خودرو دیزل خریداری شده بود افزود: این ماشین در مرحله نصب کاربری و تجهیز بوده و در روز های آتی به ناوگان شهرداری اضافه می شود. 

نیرویی با بیان اینکه شهرداری ماسوله درآمد آنچنانی ندارد زیرا شهر تاریخی است و صدور مجوز ساخت و ساز در آن باید از فیلتر میراث فرهنگی و گردشگری عبور کند گفت: این شهر با حداقل درآمد توسط شهرداری اداره می شود که نیازمند نگاه ویژه سازمان شهرداری ها و مسئولان است تا بتوانیم این شهر پلکانی تاریخی را طبق نگاه ارزیابان یونسکو با کلیه وظایفی که توسط کارشناسان برعهده شهرداری گذاشته شد برای ثبت اماده کنیم. 

*کتابخانه عمومی ماسوله کتابخانه ای در قلب تاریخ مشروطه 

کتابخانه عمومی شهر ماسوله به عنوان یکی از قدیمی ترین کتابخانه های عمومی ایران در دوران انقلاب مشروطیت و به منظور تقویت روحیه آزادی خواهی در گیلان به روایتی به سال ۱۲۸۹ توسط برخی از بزرگان این شهر با گردآوری بیش از هزار نسخه کتاب خطی ایجاد شد. 

کتابخانه عمومی آیت الله شیخ محمد طاهر شرفی شهر ماسوله به عنوان یکی از قدیمی ترین کتابخانه های عمومی ایران در دوران انقلاب مشروطیت و به منظور تقویت روحیه آزادی خواهی در گیلان به روایتی به سال ۱۲۸۹ توسط برخی از بزرگان این شهر چون مرحوم حاج زین العابدین روستا و مرحوم سید داوود علوی با گردآوری بیش ازهزار نسخه کتاب خطی ایجاد شد. 

این کتابخانه عمومی که در دوران مشروطیت مامن بسیاری از مبارزین آزادی خواه از خطه گیلان بوده و جلسات و نشست های فراوانی را میزبانی کرده است پس از مدتی فعالیت به دلیل آسیب های مکرر به سازه تعطیل و پس از گذشت دوره ای در سال ۱۳۴۰ به همت جعی از فرهنگ دوستان منطقه ماسوله بازگشایی شد. 

کتابخانه عمومی کوچک شهر تاریخی ماسوله همچنین پس از سال ها فعالیت و به دلیل استقبال مردم این شهر و نیز روستا های پیرامون این مرکز در سال ۱۳۷۳ و پس از مرمت و بهسازی و توسعه ساختمان به دو طبقه با نام کتابخانه عمومی آیت الله شیخ محمد طاهر شرفی ماسوله به فعالیت خود ادامه داد. 

این کتابخانه عمومی که در مرکز بافت تاریخی شهر زیبای ماسوله قرار دارد دارای بخش های مختلفی چون مخزن کتاب بخش کتب مرجع سالن مطالعه بخش کودک بخش نوجوان بخش ویژه کتاب های کمک درسی و آموزشی بخش کتاب های گیلان شناسی و سالن اجتماعات است. 

همچنین این مرکز فرهنگی با داشتن ۱۷ هزار نسخه کتاب در موضوع و رده های مختلف علوم همه روزه پذیرای کودکان نوجوانان و دوستداران کتاب و کتابخوانی از نقاط مختلف منطقه ماسوله است. 

*ماسوله بدون انرژی گاز 

یکی از مشکلات مردم شهر تاریخی ماسوله تأمین گاز خانگی به وسیله سیلندر های گازی و نفت است که هرساله با نزدیک شدن به فصل زمستان سهمیه بندی کپسول گاز در ماسوله تشدید می شود! 

اما همین ماسوله که چندین کتاب میتوان درباره آن نوشت این روز ها گرفتار مشکلی شده که مردم را نگران کرده است شهری که گاز شهری ندارد و مردم برای تهیه انرژی و گرمایش و پخت و پز از کپسول و نفت سفید استفاده می کنند که البته آن را هم باید با گاری و فرغان حمل کنند باید از جانب دولت خدمات بهتری دریافت کند و کپسول گاز و نفت سفید به وفور باشد اما کپسول گاز و نفت سفید سهمیه بندی است و مردم باید برای خانه و مغازه های خود به منظور دریافت کپسول گاز فرایند پر پیچ و خمی را طی کنند تا بتوانند کپسول گاز را دریافت که همین حمل و نقل تا درب منزل خود حکایت مفصل و پر هزینه ای دارد.