لزوم مدیریت آب و اصلاح سبک کشت به جای سرمایه گذاری در کشورهای دیگر

یک کارشناس کشاورزی ضمن اشاره به اینکه 97 درصد آب شیرین کشور برای کشاورزی مصرف می شود اظهار کرد: جهادکشاورزی و دولت ما بهتر است به جای سرمایه گذاری های هنگفت برای کشاورزی فراسرزمینی در بحث مدیریت منابع آب، برنامه ریزی برای کشاورزی و اصلاح شیوه کشت و آبیاری ورود کنند.

به گزارش تیکسر، به دلیل چهار سال خشکسالی پیاپی، تغییرات اقلیمی و کم بارشی در تمام نقاط جهان از جمله ایران، حفظ منابع آبی ارزش بسیار بالایی دارد، بنابراین در این راستا کشت فراسرزمینی می تواند به عنوان یک فرصت زمینه ای را برای حفظ منابع آبی کشور و رونق کشاورزی در خارج از مرزهای کشور در راستای ایجاد امنیت غذایی را فراهم کند و به این شیوه کشورهایی همچون ایران که از محدودیت منابع داخلی (آب و زمین) رنج می برند می توانند با اجاره اراضی در سایر کشورها، اقدام به تولید و تامین مایحتاج خود کنند.  

در همین زمینه  بهمن زارع – کارشناس ارشد کشاورزی و کارآفرین در این حوزه – عنوان کرد  که با کشت فراسرزمینی ما نیز می توانیم در مزارع خود، محصولاتی را کشت کنیم که کم آب بر هستند و با صرف آب کمتر، ارزآوری و درآمد بیشتری برای ما دارند و به این شیوه هم با کشت فراسرزمینی آب مجازی وارد کشور ما می شود و در داخل کشور نیز می توانیم از سرمایه های اقتصادی و معنوی همچون آب محافظت کنیم اما کارشناسان دیگری نیز هستند که بر تقویت کشاورزی در داخل کشور و آموزش کشاورزان به کشت گلخانه ای و افزایش عملکرد محصولات در کشور خودمان با شیوه آبیاری نوین تاکید دارند.

چرا کشاورزی فراسرزمینی مورد توجه واقع شد؟

علی شورورزی- فعال حوزه کشاورزی- نیز در گفت وگو با تیکسر، درباره کشت فراسرزمینی اظهار کرد: به دلیل مشکلاتی همچون کم آبی و تامین محصولاتی همچون گیاهان روغنی، خوراک دام، ذرت و … دغدغه انجام کشت فراسرزمینی به وجود آمد که در این راستا میان شرکت های خصوصی، وزارت کشاورزی و وزارت خارجه هماهنگی هایی ایجاد می شود تا خارج از مرزهای کشور زمین هایی را اجاره کنند و با استفاده از تسهیلات دولتی در این مناطق تولید محصول انجام و سپس محصول نهایی به کشور وارد شود و در این زمینه آیین نامه ای نیز تدوین شد.

وی تصریح کرد: اما مشکل اصلی این است که مسیله کشت فراسرزمینی دولتی زده شد. به این معنا که دولتی ها به جای ایفای نقش حاکمیتی، در بحث تخصیص ارز ایفای نقش کردند و این مسیله نیز دولتی شد و ورود بخش خصوصی را به همراه نداشت. از طرفی دیگر نیز سیاست و تعاملات کشورهایی همچون برزیل و … که برای کشت فراسرزمینی به آن ها مراجعه می شد مدام تحت تاثیر تحریم های آمریکا و کشورهای اروپایی قرار می گرفت.

این کارشناس کشاورزی ضمن بیان اینکه در بسیاری از مواقع حتی کشاورزی فراسرزمینی در برخی کشورها انجام شده اما چون واردات آن ها صرفه اقتصادی نداشته محصولات را همانجا فروخته اند و به کشور وارد نشده است گفت: این نظر کارشناسی من است ولی قبل از معطوف شدن به مسیله کشت فراسرزمینی باید منابعی را که در اختیار داریم مدیریت کنیم. سیستم آبیاری ما هنوز مناسب و علمی نیست چراکه در حال حاضر 70 درصد آبیاری ما به شکل سنتی و غرقابی است. جهادکشاورزی و دولت بهتر است به جای سرمایه گذاری های هنگفت برای کشاورزی فراسرزمینی در بحث مدیریت منابع آب، برنامه ریزی برای کشاورزی و اصلاح شیوه کشت و آبیاری ورود کنند.

لزوم برنامه ریزی برای کشاورزی مناسب هر منطقه

وی تاکید کرد: باید برای کشاورزی مناطق مختلف کشور، متناسب با همان منطقه برنامه ریزی شود. ما باید ابتدا مسایل مرتبط با کشاورزی را در کشور خودمان بررسی، نقاط کور و مسایلی همچون الگوی کشت را بررسی و اصلاح کنیم چراکه با تغییرات جزیی و اصولی می توانیم بهره برداری و عملکرد محصولات کشاورزی حتی محصولاتی همچون دانه های روغنی و ذرت را که به کشور وارد می شوند را تا چهار برابر افزایش دهیم.

شورورزی ادامه داد: خوشبختانه در ایران شرایط اقلیمی بسیار متفاوتی وجود دارد به طور مثال در حال حاضر در خراسان گوجه کشت می شود و این درحالیست که در کرمان دیگر زمان کاشت گوجه و هندوانه به پایان رسیده است و با تمام شدن فصل کاشت گوجه و هندوانه در خراسان، کشت این محصولات در بوشهر آغاز می شود.

وی با اشاره به چهارفصل بودن ایران، افزود: اگر جهادکشاورزی در میزان کشت، خرید تضمینی، صنایع تبدیلی و … برنامه ریزی داشته باشد، می تواند در مناطق مختلف کشور با دسته بندی مناسبی کشت محصول انجام دهد.

این کارشناس کشاورزی ضمن تاکید بر اینکه 97 درصد آب شیرین کشور برای کشاورزی مصرف می شود گفت: اگر سیستم های آبیاری تحت فشار را اجرا کنیم(آبیاری تحت فشار در حقیقت سیستمی است که در آن آب با فشار بیشتر از یک اتمسفر در داخل لوله و اتصالات تعبیه شده در داخل زمین به جریان درآمده و جابه جا و به شیوه قطره ای و بارانی آب را به نقاط مختلف زمین انتقال می دهد) مصرف 97 درصدی آب های شیرین برای کشاورزی به 50 درصد کاهش می یابد.

وی ادامه داد: کشت های گلخانه ای امروزه بسیار زیاد رواج یافته اند و به دلیل اینکه شیوه مناسبی هستند، باید تسهیلات دهیم تا این موضوع گسترش یابد چراکه به طور مثال در هر هکتار کشاورزی با آبیاری غرقابی 22 تا 25 تن بر هکتار می توان محصول برداشت کرد اما از هر 1000 متر گلخانه با یک دهم مصرف آب در زمین می توانیم، بیش از 30 تن محصول برداشت کنیم بنابراین اگر در مسیله کشت فراسرزمینی دغدغه منابع آب و شور شدن اراضی و تولید مطرح است باید دراین زمینه ها سرمایه گذاری کنیم که در این راستا نیز باید چارچوب مدیریت و معضلات کشاورزی حل شود و اگر پاسخگوی نیاز کشور نبود به فکر کشاورزی فراسرزمینی باشیم.

شورورزی با تاکید بر نقش روابط میان کشورها در کشت فراسرزمینی گفت: در کشاورزی فراسرزمینی باید روابط سیاسی میان کشورها را بررسی کنیم چراکه بر مسیله نقل و انتقال تاثیرگذار است و باید بررسی کنیم که روابط سیاسی تا کجا ادامه خواهد داشت؟ اگر در کشوری محصولی داشته باشیم و روابط ما تحت تاثیر سیاست های تحریمی آمریکا قرار گیرد تکلیف محصولاتمان چه می شود؟

تسهیلات کشاورزی به دست کسی که باید نمی رسد!

وی درباره عدم تخصیص تسهیلات برای کشاورزی و کشت فراسرزمینی اظهار کرد: مسیله بسیار مهمی که وجود دارد اتفاقا این است که تخصیص تسهیلات بدون حساب و کتاب بوده و این تسهیلات متاسفانه در 70 درصد مواقع به شخصی که باید نرسیده و آن را کسی گرفته که مدارک و ارتباطات بیشتری داشته. کشاورز که نمی تواند به خارج از کشور رفته و در آن جا کشاورزی انجام دهد! این شرکت های خصوصی هستند که  برای کشت فراسرزمینی به  کشورهای دیگر رفته و هیچ تخصصی در کشاورزی نیز ندارند.

این فعال حوزه کشاورزی ادامه داد: بر اساس آمار موجود ما 420 هزار هکتار کشت فراسرزمینی داشتیم که فقط 240 هزار هکتار را قرارداد بستند و تنها توانستند 120 هزار هکتار را وارد کنند که بسیار مقدار کوچکی است و به اندازه نصف مشهد هم نیست.

توسعه کشت گلخانه ای؛ راهکاری مناسب در بحران کم آبی

وی در پایان با تاکید بر سرمایه گذاری در زمینه کشت گلخانه ای با توجه به کمبود منابع آبی درکشور اظهار کرد: کشاورزان را نمی توان از کشاورزی بازداشت اما می توان به آن ها کشاورزی کم آب بر را آموزش داد. به طور مثال با توجه به نیاز کشور برای حفظ امنیت غذایی می توان گیاهان دارویی و گیاهان روغنی همچون کلزا و زیره سبز که گیاهان کم آب بری هستند را کشت کنیم و وزارت جهات کشاورزی نیز در راستای آموزش این مسیله باید گام بردارد.

پایان خبر تیکسر